Μια μητέρα με το νεογέννητο μωρό της να θηλάζει αποτελεί μια από τις πιο τρυφερές εικόνες που είναι συνυφασμένες με τη μητρότητα. Ο μητρικός θηλασμός, παρόλο που αποτελεί μια φυσική διαδικασία με σημαντικά οφέλη για την υγεία του μωρού και την ενίσχυση των δεσμών του με τη μητέρα, δεν είναι μια διαδικασία που έρχεται πηγαία και χωρίς καμία προσπάθεια. Αντίθετα, αποτελεί περισσότερο μια δεξιότητα που κατακτάται σταδιακά, μέσα από την εφαρμογή συγκεκριμένων τεχνικών, σε ανταπόκριση των αναγκών κάθε μωρού. 

Συνεπώς, η επιτυχία του μητρικού θηλασμού δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός, αλλά εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα. Παρόλα αυτά υπάρχουν κάποια μικρά μυστικά, τα οποία είναι πολύτιμα για την αποφυγή συχνών λαθών κατά το θηλασμό. 

Προετοιμασία μητρικού θηλασμού

Το πρώτο βήμα για την προετοιμασία του μητρικού θηλασμού είναι η συμβουλευτική με το γυναικολόγο ή τη μαία, κατά την εγκυμοσύνη, η οποία αποτελεί τον πλέον κατάλληλο τρόπο ενημέρωσης γύρω από το θηλασμό. 

Η συμβουλευτική στοχεύει στην ενημέρωση σχετικά με τη διαδικασία του θηλασμού, καθώς και σχετικά ζητήματα όπως τα συνηθέστερα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν. Εκεί μπορείτε να θέσετε οποιαδήποτε απορία έχετε, ενώ, συμπληρωματικά, μπορείτε να ζητήσετε να σας συστήσουν σεμινάρια θηλασμού ή επιπλέον ραντεβού για την προετοιμασία σας για τον θηλασμό. 

Ως ένα πρώτο βήμα πρώτης επαφής με το θηλασμό, μπορείτε να ζητήσετε, εάν υπάρχει στο οικογενειακό ή φιλικού σας περιβάλλοντος νέα μητέρα που θηλάζει, να σας επιτρέψει να δείτε από κοντά τη διαδικασία. Αν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, μπορείτε να ρωτήσετε τον ιατρό σας, εάν υπάρχει τέτοια δυνατότητα. 

Θέση θηλασμού

Η θέση του θηλασμού είναι πολύ σημαντική για έναν επιτυχή θηλασμό, καθώς χρειάζεται να είναι άνετη τόσο για τη μητέρα, όσο και για το νεογέννητο. Υπάρχει ένα πλήθος θέσεων που χαρακτηρίζονται ως ιδανικές για θηλασμό. Ωστόσο, δεν είναι όλες το ίδιο βολικές ή κατάλληλες για κάθε μητέρα.

Η θέση του θηλασμού είναι σημαντικό να βοηθά στην επαφή δέρμα με δέρμα με το μωρό, γι αυτό μια από τις πιο αποτελεσματικές θέσεις είναι να κρατάτε το μωρό σας ακουμπώντας στομάχι με στομάχι, ενώ η μύτη του βρίσκεται στην ευθεία της θηλής. Σημαντικό είναι, επιπλέον, το στόμα του μωρού να έχει πιάσει καλά το στήθος, ώστε θηλή να βρίσκεται κοντά στον ουρανίσκο του. 

Θηλασμός αμέσως μετά τον τοκετό

Ιδανικά και αν δεν υπάρχουν ιατρικά ζητήματα, ο θηλασμός να ξεκινάει αμέσως μετά τον τοκετό ή μέσα στο πρώτο δίωρο. Σε αυτές τις πρώτες φορές, ζητήστε βοήθεια από τη μαία ή το ιατρικό προσωπικό σε κάθε πρόβλημα που αντιμετωπίζετε στο θηλασμό, ενώ σημαντικό είναι να συμπεριλάβετε και τον πατέρα στη διαδικασία, οποίος μπορεί να βοηθήσει τόσο συναισθηματικά, όσο και πρακτικά. Επιπλέον, είναι σημαντικό να έχετε τη δυνατότητα να έχετε το μωρό μαζί σας στο δωμάτιο, ώστε να μπορείτε να ανταποκρίνεστε στα σημάδια πείνας πιο άμεσα. 

Θηλασμός κατά τις πρώτες εβδομάδες

Κατά τις πρώτες εβδομάδες μετά τον τοκετό, όπου ακόμα τόσο εσείς, όσο και το μωρό βρίσκετε τους ρυθμούς σας, προσπαθήστε να ακολουθήσετε τις οδηγίες του ιατρού και της μαίας και να είστε σε επικοινωνία μαζί τους, για να σας βοηθήσουν με κάθε πρόβλημα. Αποφύγετε να παίρνετε συμβουλές μόνο από φίλους και γνωστούς ή το ίντερνετ και αποφύγετε να αγοράσετε πολλά αξεσουάρ θηλασμού. Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα στο θηλασμό, προσπαθήστε να δοκιμάζετε μια συμβουλή του ιατρού ή της μαίας κάθε φορά, δίνοντας χρόνο λίγων ημερών, πριν την απορρίψετε. 

Σε πρακτικό επίπεδο, καλό είναι να έχετε υπόψη ότι ο χρόνος και ο τρόπος θηλασμού διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση, καθώς εξαρτάται αποκλειστικά από την όρεξη και τη διάθεση του μωρού. Η διάρκεια ενός θηλασμού κυμαίνεται από 10-90 λεπτά, περίπου κάθε 2 με 2,5 ώρες, ενώ είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν αλλαγές σε αυτό ακόμα και μέσα στην ίδια μέρα. Αν έχετε προβληματισμούς σχετικά με το εάν το μωρό τρέφεται αρκετά, συζητήστε το με τον παιδίατρο που παρακολουθεί την ανάπτυξη του. 

Εάν το μωρό αποκοιμιέται στη μέση του γεύματος, προσπαθήστε να το ξυπνήστε τρυφερά, γαργαλώντας τις πατούσες του ή μετακινώντας το, ώστε να ολοκληρώσει το γεύμα του και να κοιμηθεί αμέσως μετά. Μην το αφήνετε να κοιμάται σε θέση θηλασμού, καθώς πέρα από την κούραση που μπορεί να δημιουργήσει σε εσάς, υπάρχει πιθανότητα τραυματισμού των θηλών. Τέλος, εάν υπάρχει περισσότερη παραγωγή γάλακτος από όση καταναλώνει το μωρό, καλό είναι να γίνεται άντληση, για την αποφυγή της μαστίτιδας. 

Η εγκυμοσύνη είναι μια περίοδος στη ζωή της γυναίκας που περιλαμβάνει αρκετό άγχος και στρες, τόσο για την ίδια, όσο και για τους ανθρώπους του στενού της περιβάλλοντος. Αυτό το συναίσθημα είναι ακόμα εντονότερο σε όσες βιώνουν μια εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου της πανδημίας του Covid – 19.

Τα μέχρι στιγμής επιστημονικά δεδομένα δε δείχνουν ότι οι έγκυες έχουν περισσότερες πιθανότητες να μολυνθούν από τον ιό. Ωστόσο, περιλαμβάνονται προληπτικά στη λίστα των ομάδων υψηλού κινδύνου, λόγω της επικινδυνότητας των ήδη γνωστών λοιμώξεων κατά την εγκυμοσύνη, όπως η γρίπη, με αποτέλεσμα να υπάρχει ενδεχόμενο, σε περίπτωση μόλυνσης, να έχουν σοβαρότερα συμπτώματα σε σχέση με άτομα της ίδιας ηλικίας. Επιπλέον, συνυπολογίζεται στους λόγους πρόληψης και η ύπαρξη άλλων παθήσεων ή ιδιαιτεροτήτων που μπορεί να συνοδεύουν την εγκυμοσύνη, όπως διαβήτης, υπέρταση, θρομβοφιλία, πολλαπλή κύηση, κλπ.

Προστατευτικά μέτρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Η καθημερινότητα κατά την εγκυμοσύνη, όσον αφορά τα μέτρα προστασίας απέναντι στον Covid – 19, χρειάζεται να αλλάξει στο βαθμό που έχει αλλάξει για όλους, περιλαμβάνοντας:

1. Τακτικό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών.
2. Αποφυγή συγχρωτισμού και παραμονή στο σπίτι όσο το δυνατό περισσότερο. Σε περίπτωση κοινωνικών επαφών, χρήση των ατομικών μέσων προστασίας και διατήρηση απόστασης τουλάχιστον ενάμιση μέτρου από άλλους ανθρώπους.
3. Μηδενική επαφή με ανθρώπους που εμφανίζουν συμπτώματα που σχετίζονται με τον Covid – 19.

Προγεννητικός έλεγχος και Covid – 19

Ταυτόχρονα με την τήρηση των προστατευτικών μέτρων, είναι αναγκαίο μια έγκυος να συνεχίσει τους προγραμματισμένους ή έκτακτους ελέγχους χωρίς φόβο, καθώς το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό ακολουθεί υποχρεωτικά αυστηρά πρωτόκολλα, όπως ειδικό εξοπλισμό προστασίας και περιορισμό της επαφής κατά τη διεξαγωγή εξετάσεων. Συμπληρωματικά μέτρα ανάλογα με την περίπτωση είναι ο συνδυασμός εξετάσεων σε μια επίσκεψη ή ακόμα και η επικοινωνία μεταξύ ιατρού και εγκύου μέσω βιντεοκλήσης.

Εάν παρόλα αυτά, μια έγκυος εμφανίσει συμπτώματα που σχετίζονται με τον Covid – 19, θα πρέπει να ενημερώσει άμεσα τον ιατρό της, προκειμένου να λάβει οδηγίες, οι οποίες περιλαμβάνουν την απομόνωση στο σπίτι, την πραγματοποίηση εξέτασης για την ανίχνευση του ιού, τον επαναπρογραμματισμό εξετάσεων και ραντεβού, κ.ά.

Σε περίπτωση μόλυνσης από τον Covid – 19, χρειάζεται η κατάσταση να αντιμετωπιστεί με ψυχραιμία, ακολουθώντας αποκλειστικά τις οδηγίες του ιατρού. Ανάλογα με την περίπτωση και την ύπαρξη ή μη συμπτωμάτων, μπορεί η έγκυος να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή ή νοσηλεία. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η μόλυνση από τον Covid – 19 μπορεί να αλλάξει τον προγραμματισμό της εγκυμοσύνης και του τοκετού(ως προς τον τρόπο και τη χρήση αναισθησίας), παρά μόνο σε ασθενείς που παρουσίασαν σοβαρές επιπλοκές από τη νόσο, όπως πνευμονία, και προχώρησαν σε πρόωρο τοκετό ή καισαρική τομή.

Τοκετός και Covid – 19

Παρόλο που δεν υπάρχουν ακόμη πολλές έρευνες, μέχρι στιγμής δεν έχει αποδειχθεί η μετάδοση του ιού από τη μητέρα στο βρέφος κατά τον τοκετό, μέσω του αμνιακού υγρού, του πλακούντα ή κολπικών εκκρίσεων ή κατά το θηλασμό.

Πρίν ή κατά την προσέλευση για τοκετό, είναι πιθανό:

• Να ζητηθεί η πραγματοποίηση διαγνωστικού τεστ για τον Covid – 19 στην έγκυο και στο σύντροφο ή συνοδό της. Εάν ο συνοδός βρεθεί θετικός, δε θα του επιτραπεί η παραμονή στον τοκετό, γι αυτό και είναι σημαντικό να υπάρχουν πάνω από ένας πιθανοί συνοδοί, για την ψυχολογική και συναισθηματική υποστήριξη της εγκύου.
• Να υπάρχουν χρονικοί ή άλλοι περιορισμοί που αφορούν την παραμονή του συνοδού μετά τον τοκετό.
• Σε περίπτωση μόλυνσης, να γίνει νοσηλεία σε χώρο ειδικά για εγκύους με Covid -19, ο ιατρός και το νοσηλευτικό προσωπικό να χρησιμοποιήσουν ειδικές στολές προστασίας και να μην υπάρχει δυνατότητα παραμονής του συνοδού στο χώρο.

Θηλασμός και Covid -19

Ο θηλασμός σε μια μητέρα με Covid – 19 προτείνεται όπως σε όλες τις νέες μητέρες για τα πολλαπλά οφέλη του. Η μητέρα μπορεί να έρθει σε επαφή δέρμα με δέρμα με το βρέφος και να θηλάσει, αν οι συνθήκες το επιτρέπουν, αρκεί να:

• Πλένει σχολαστικά τα χέρια και τα σημεία του σώματος που έρχονται σε επαφή με το βρέφος.
• Φοράει μάσκα καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
• Σε περίπτωση χρήσης θήλαστρου είτε από επιλογή της μητέρας, είτε ακολουθώντας οδηγίες του ιατρού, να γίνεται σχολαστική απολύμανση όλων των εξαρτημάτων πριν από κάθε χρήση.

Βρέφος και Covid – 19

Η πιο στρεσογόνα κατάσταση για έναν νέο γονιό είναι να νοσήσει το νεογέννητο παιδί του, γι’ αυτό και σε περίπτωση που ένα βρέφος βρεθεί θετικό στον Covid -19, η νοσηλεία του γίνεται ακολουθώντας τα ίδια ιατρικά πρωτόκολλα για ασθενείς με Covid -19, ακόμα και στο ίδιο δωμάτιο με τη μητέρα του, αν το επιτρέπουν οι συνθήκες.

Σε κάθε μια από τις παραπάνω περιπτώσεις και καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είναι απαραίτητη η επικοινωνία με τον ιατρό για να λύσει απορίες, να απαντήσει σε ερωτήματα και να δώσει οδηγίες.

Εμβολιασμός και Covid – 19

Καθώς ο εμβολιασμός είναι μέχρι στιγμής προαιρετικός, κάθε γυναίκα θα πρέπει να απευθύνει στον ιατρό της κάθε ερώτηση ή απορία σχετικά με τον εμβολιασμό κατά του Covid-19. Ο ιατρός μαζί με τη μητέρα μπορούν να πάρουν την τελική απόφαση, συνυπολογίζοντας  τα οφέλη του εμβολιασμού, τις ιδιαιτερότητες της εγκυμοσύνης και τις συνθήκες της καθημερινότητας της που μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες να νοσήσει.