Τα κατοικίδια είναι υπέροχα. Είναι μια πηγή χαράς, μας συντροφεύουν στην καθημερινότητα μας και μας δίνουν άφθονη αγάπη. Για πολλούς ανθρώπους αποτελούν μέλος της οικογένειας τους είτε πριν, είτε μετά από την απόκτηση παιδιών.

Εκτός, όμως, από όλες τις όμορφες στιγμές που μας προσφέρουν, δημιουργούν κάποιες ανησυχίες, καθώς ορισμένα κατοικίδια ενέχουν δυνητικά κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία. Ιδιαίτερα κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, αλλά κατά το πρώτο διάστημα της άφιξης του μωρού, πολλοί υποψήφιοι και νέοι γονείς αναρωτιούνται εάν είναι ασφαλής η επαφή με το κατοικίδιο ζώο τους. 

Σκύλοι και εγκυμοσύνη

Είναι γενικά ασφαλές για έγκυες και νεογέννητα μωρά να βρίσκονται κοντά σε σκύλους. Εάν ο σκύλος σας είναι υγιής και έχει κάνει όλα τα απαραίτητα εμβόλια, η επαφή μαζί του δεν είναι επικίνδυνη για την εγκυμοσύνη. Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή στην καθημερινότητα, καθώς κάθε σκύλος είναι διαφορετικός. Μεγάλου μεγέθους ή μη εκπαιδευμένοι σκύλοι, άγνωστοι ή αδέσποτοι σκύλοι μπορούν να αποτελέσουν κίνδυνο για μια έγκυο μητέρα ή μικρό παιδί, καθώς μπορεί η συμπεριφορά τους να είναι απρόβλεπτη. 

Οι βασικές συμβουλές που πρέπει να εφαρμόζονται από εγκύους και νέους γονείς για την ασφαλή επαφή με σκύλους είναι: 

• Τακτικές επισκέψεις στον κτηνίατρο.
• Προσοχή σε κάθε επαφή με σκύλους μεγάλου μεγέθους, ακόμα και αν είναι φιλικοί, καθώς από τον ενθουσιασμό τους μπορεί να γραντζουνίσουν ή να ρίξουν κάτω μια έγκυο ή ένα νεογέννητο.
• Εάν ο σκύλος σας έχει προβλήματα συμπεριφοράς, κάντε του μαθήματα με εκπαιδευτή.
• Προσέξτε τυχόν αλλαγές συμπεριφοράς στο σκύλο σας, καθώς ορισμένοι σκύλοι μπορεί να ζηλέψουν από την προσοχή που έχει φύγει από εκείνους και έχει μεταφερθεί στο νεογέννητο.

Γάτες και εγκυμοσύνη

Οι γάτες είναι επίσης ασφαλή κατοικίδια κατά την εγκυμοσύνη. Όπως και με τους σκύλους  πρέπει να προσέχετε κατά την επαφή μαζί τους για να μην προκύψουν δαγκώματα και γρατζουνιές, όπως επίσης και να φροντίζετε για την υγεία της γάτας. Επιπλέον, πρέπει επίσης να είστε προσεκτικοί στην επαφή με περιττώματα της γάτας, τα οποία μπορεί να περιέχουν το παράσιτο που προκαλεί τοξοπλάσμωση. Βέβαια, η τοξοπλάσμωση είναι μια αρκετά κοινή λοίμωξη, που σπάνια προσβάλλει εγκύους και επηρεάζει την εγκυμοσύνη ή το μωρό. Εάν μάλιστα έχετε γάτες πολλά χρόνια, το πιθανότερο είναι ότι έχετε ήδη εκτεθεί στο παράσιτο και έχετε πλέον ανοσία σε αυτό. Επιπλέον, οι οικόσιτες γάτες σπάνια παθαίνουν τοξοπλάσμωση, οπότε χρειάζεται προσοχή περισσότερο εάν φροντίζετε αδέσποτες γάτες. 

Οι βασικές συμβουλές που πρέπει να εφαρμόζονται από εγκύους και νέους γονείς για την ασφαλή επαφή με γάτες είναι:

• Συχνό πλύσιμο χεριών.
• Καθάρισμα των περιττωμάτων της γάτας μόνο με γάντια ή από άτομο που δεν είναι σε εγκυμοσύνη, ιδανικά καθημερινά.
• Αποφυγή ωμού κρέατος για τη σίτιση της γάτας σας.
• Αποφυγή επαφής με άμμο ή χώμα που μπορεί να έχει χρησιμοποιηθεί από γάτες ως τουαλέτα σε εξωτερικούς χώρους (κήπος, πάρκα, παιδικές χαρές, κ.λ.π)

• Τακτικές επισκέψεις στον κτηνίατρο.

Άλλα κατοικίδια ζώα και εγκυμοσύνη

Πολλοί άνθρωποι έχουν άλλα κατοικίδια ζώα όπως ψάρια, χελώνες, σαύρες και μικρά θηλαστικά όπως ποντίκια, αρουραίους, χάμστερ, ινδικά χοιρίδια και κουνέλια. Αυτά τα κατοικίδια ζώα προτιμώνται μεταξύ άλλων επειδή απαιτούν λίγη φροντίδα, αλλά μπορούν να μεταφέρουν ορισμένα βακτήρια και άλλους παθογόνους οργανισμούς, που μπορούν να μεταδώσουν στους ανθρώπους του σπιτιού που ζούν.

Ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη τέτοιων προβλημάτων είναι η τήρηση των κανόνων υγιεινής κατά τη φροντίδα του κατοικίδιου ζώου. Πιο συγκεκριμένα:

• Συχνό και σχολαστικό πλύσιμο χεριών μετά από κάθε επαφή με τα κατοικίδια ζώα, το κλουβί ή τη γυάλα, τα δοχεία φαγητού, τα παιχνίδια κ.λ.π. για όλα τα μέλη της οικογένειας, συμπεριλαμβανομένων των μικρών παιδιών.
• Τακτικές επισκέψεις στον κτηνίατρο.
• Εάν είναι εφικτό, συστήνεται να μην καθαρίζει και φροντίζει τις ανάγκες τους κατοικίδιου η έγκυος, αλλά κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας, πάντοτε φορώντας γάντια.
• Αποφυγή επαφής του κατοικίδιου με το χώρο της κουζίνας, και τις επιφάνειες όπου ετοιμάζετε το φαγητό. Μην καθαρίζετε τα κλουβιά και τα δοχεία τους στην κουζίνα, αλλά στο μπάνιο ή σε εξωτερικό χώρο (μπαλκόνι, αυλή).
• Μη φιλάτε το κατοικίδιό σας ή μην το κρατάτε κοντά στο πρόσωπό σας.

Πώς να προετοιμάσετε τα κατοικίδια ζώα σας για την υποδοχή του νεογέννητου

Τα κατοικίδια χρειάζονται χρόνο για να προσαρμοστούν σε ένα νέο μέλος στο σπίτι. Μπορεί να φοβούνται το μωρό ή να ζηλεύουν την προσοχή που παίρνει. Εάν προσπαθήσετε να το περιορίσετε σε συγκεκριμένο κομμάτι του σπιτιού, ενώ δεν το συνηθίζατε πριν, μπορεί να μην καταλάβουν γιατί χωρίζονται από εσάς και δε μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα. Αυτές οι αλλαγές στην οικογένεια και το σπίτι επηρεάζουν το κατοικίδιο ζώο, αλλά υπάρχουν κάποιες συμβουλές που μπορείτε να ακολουθήσετε για να το βοηθήσετε να δεχτεί τις αλλαγές πιο ομαλά.

• Πριν από τον τοκετό, ξεκινήστε να περιορίζετε το κατοικίδιο στο χώρο ή το δωμάτιο που έχετε αποφασίσει.
• Μόλις γεννηθεί το μωρό, φέρτε στο σπίτι ένα φορμάκι ή ένα σεντονάκι του μωρού στο σπίτι, για να προσαρμοστεί το κατοικίδιο στη μυρωδιά του.
• Ακόμα και αν δεν είχατε αντιμετωπίσει ποτέ πρόβλημα συμπεριφοράς με το κατοικίδιό σας, μην αφήνετε το νεογέννητο χωρίς επίβλεψη μαζί του.
• Δώστε στο κατοικίδιο σας όση περισσότερη αγάπη και προσοχή μπορείτε. Ακόμα και λίγα λεπτά είναι σημαντικά.
• Εάν έχετε οποιεσδήποτε ερωτήσεις ή ανησυχίες σχετικά με την προσαρμογή του κατοικίδιου στη νέα οικογενειακή κατάσταση, μιλήστε με τον κτηνίατρο ή τον γιατρό σας.

Το καλοκαίρι στην Ελλάδα είναι συνδεδεμένο με τις διακοπές, τη χαλάρωση και την ξεγνοιασιά. Ωστόσο, οι υψηλές θερμοκρασίες κατά τη διάρκειά του δυσκολεύουν πολλές φορές την καθημερινότητα όλων των ανθρώπων, ιδιαίτερα αν ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. Για τις γυναίκες υπάρχουν κάποιοι κανόνες που μπορούν να υιοθετήσουν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες για την προστασία της υγείας τους, ενώ για τις εγκύους χρειάζεται ακόμα περισσότερη προσοχή. 

Το καλοκαίρι προσθέτει στις εγκύους μια παραπάνω δυσκολία: η αύξηση της προγεστερόνης στον οργανισμό αυξάνει τη θερμοκρασία του σώματός τους, ενώ οι υψηλές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με την υγρασία προσθέτουν άλλον έναν παράγοντα δυσφορίας τους, ιδιαίτερα κατά το τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. 

Ευτυχώς, υπάρχουν κάποιες συμβουλές που μπορούν να ακολουθήσουν οι έγκυες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ώστε να αντιμετωπίσουν τη ζέστη και να προλάβουν προβλήματα που δημιουργούνται εξαιτίας της:

Διατροφή

Τους καλοκαιρινούς μήνες χρειάζεται αύξηση της κατανάλωσης του νερού, καθώς υπάρχει κίνδυνος αφυδάτωσης. Συνίσταται η κατανάλωση 8-10 ποτηριών νερού την ημέρα, ποσότητα που πρέπει να αυξηθεί εάν το ημερήσιο πρόγραμμα περιλαμβάνει σωματική  άσκηση. Μια καλή ιδέα είναι να υπάρχει πάντα ένα μπουκαλάκι νερό στην τσάντα της εγκύου, αλλά και στο κομοδίνο για τον ύπνο. Προσοχή χρειάζεται και η κατανάλωση άλλων υγρών πέραν του νερού, όπως αναψυκτικά, χυμοί και γρανίτες, που αυξάνεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Αυτά τα προϊόντα περιέχουν σημαντικές ποσότητες ζάχαρης, συνεπώς χρειάζεται να υπάρχει μέτρο στην κατανάλωσή τους.

Επιπλέον, επειδή η όρεξη για φαγητό μειώνεται με τη ζέστη, τα γεύματα χρειάζονται αναπροσαρμογή, ώστε να είναι πιο ελαφριά, χωρίς όμως να αποκλείονται βασικά θρεπτικά συστατικά. Ταυτόχρονα, προσοχή χρειάζεται η κατανάλωση λαχανικών, φρούτων και άλλων ευαίσθητων στη ζέστη τροφών, όταν δεν μπορεί να ελεγχθεί η φρεσκάδα τους, καθώς χαλάνε εύκολα. 

Προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία

Αρχικά, οι έγκυες χρειάζεται να αποφεύγουν την άμεση επαφή με τον ήλιο και να φορούν αντιηλιακό, με υψηλό δείκτη προστασίας (30 ή 50 SPF) σε κάθε έξοδο ή δραστηριότητα, καθώς το δέρμα είναι πολύ ευαίσθητο και λόγω της αυξημένης παραγωγής μελανίνης κατά την εγκυμοσύνη. Γι αυτό και είναι απαραίτητη η χρήση ενός κατάλληλου για τον τύπο του δέρματος της αντιηλιακού, με δείκτη προστασίας τουλάχιστον 30 SFP, το οποίο να εφαρμόζεται μισή ώρα πριν την έκθεση στον ήλιο και να επαναλαμβάνεται η εφαρμογή του ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ειδικά μετά το κολύμπι.

Συμπληρωματικά, τα ρούχα πρέπει να έχουν ως στόχο την προστασία από τον ήλιο και να είναι κατάλληλα για το καλοκαίρι, δηλαδή να είναι ανοιχτόχρωμα, άνετα, με χαλαρή εφαρμογή στο σώμα και από υφάσματα που «αναπνέουν» και στεγνώνουν γρήγορα. Σημαντική είναι και η χρήση καπέλου. 

Αν η εξωτερική θερμοκρασία είναι ιδιαίτερα υψηλή, συνίσταται οι έγκυες να παραμένουν όσο το δυνατό περισσότερο σε εσωτερικούς χώρους με κλιματισμό. 

Σωματική δραστηριότητα

Το περπάτημα και το κολύμπι συνίστανται ως σωματικές δραστηριότητες κατάλληλες για εγκύους, αρκεί να μη γίνονται τις ώρες που η ζέστη είναι έντονη. Για αυτό το λόγο η άσκηση είναι προτιμότερη είτε νωρίς το πρωί, είτε αργά το απόγευμα. 

Ξεκούραση

Επειδή το πρήξιμο των ποδιών είναι πολύ συνηθισμένο κατά την εγκυμοσύνη, συνίσταται οι έγκυες να ξεκουράζονται, τοποθετώντας τα πόδια τους σε ένα μαξιλάρι, ώστε να είναι ψηλότερα από το επίπεδο της καρδιάς, όσο συχνότερα μπορούν. 

Ανακούφιση από τη ζέστη

Ένα μπουκαλάκι με σπρέι γεμάτο με νερό μπορεί να βοηθήσει πολύ την προσωρινή ανακούφιση από τη ζέστη, δροσίζοντας το πρόσωπο και το σώμα. Για τον ίδιο λόγο συνίστανται και τα συχνά ντουζ με νερό μέτριας θερμοκρασίας (που να έχει την αίσθηση του δροσερού και όχι του παγωμένου).

Η μαστίτιδα εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες που θηλάζουν, συνήθως μέσα στους πρώτους τρείς μήνες από την έναρξη του θηλασμού, ενώ δευτερευόντως μπορεί να εμφανιστεί λόγω λοιμώξεων στο στήθος. Η μαστίτιδα μπορεί να προκαλέσει αρκετή δυσφορία και πόνο στη γυναίκα, ενώ τα συμπτώματα της που είναι παρόμοια με μια ίωση, δημιουργούν μια δυσάρεστη κατάσταση. Ιδιαίτερα εάν πρόκειται για μαστίτιδα κατά την περίοδο του θηλασμού, αυτή η κατάσταση δημιουργεί ένα επιπλέον άγχος στη νέα μητέρα και μια περαιτέρω δυσκολία στη διαδικασία του θηλασμού. 

Συνεπώς, είναι σημαντικό να γνωρίζετε μερικά μυστικά που είναι πολύ σημαντικά για την αποφυγή της μαστίτιδας. Παρακάτω συγκεντρώσαμε τα 5 σημαντικότερα:

1. Απόφυγε σφιχτά και κολλητά ρούχα

Πρώτη σημαντική συμβουλή είναι να φοράτε ρούχα που δεν είναι κολλητά, αλλά αγκαλιάζουν το σώμα. Πιο συγκεκριμένα, τα σουτιέν, οι στηθόδεσμοι και τα μπουστάκια πρέπει να είναι στο σωστό νούμερο και σχήμα που να στηρίζουν το στήθος, χωρίς να το πιέζουν. Πολλές φορές όταν υπάρχει αύξηση του βάρους ή εγκυμοσύνη, αγοράζουμε καινούργια ρούχα, αλλά αμελούμε να αγοράσουμε καινούρια σουτιέν, με αποτέλεσμα το στήθος να πιέζεται και να ασφικτυά μέσα στα παλιά. Ιδιαίτερα για τις θηλάζουσες μητέρες, είναι σημαντικό να επιλέξετε στηθόδεσμους ή μπλουζάκια θηλασμού που όχι μόνο είναι κατάλληλα για το μέγεθος τους στήθους, αλλά διευκολύνουν και τη διαδικασία του θηλασμού, δίνοντας τη δυνατότητα να απελευθερώνεται τελείως το στήθος, με αποτέλεσμα να γίνεται σωστά η απομάκρυνση του γάλακτος. 

2. Τήρηση των κανόνων υγιεινής

Η τήρηση των κανόνων υγιεινής, παρότι ακούγεται μια σχεδόν αυτονόητη συμβουλή, είναι πάντοτε σημαντική να την αναφέρουμε. Το κυριότερο μικρόβιο που προκαλεί τη μαστίτιδα είναι ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος, η μετάδοση του οποίου είναι σχεδόν μηδαμινή εάν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής των χεριών. Τηρήστε τους κανόνες υγιεινής πλένοντας τα χέρια σας συχνά, ιδιαίτερα μετά τη χρήση της τουαλέτας και το άλλαγμα της πάνας και πριν την οποιαδήποτε επαφή των χεριών με το στήθος και του στήθους με τα εξαρτήματα του θηλασμού. 

3. Προσοχή στη συχνότητα και τη θέση του θηλασμού 

Καθώς η απελευθέρωση και απομάκρυνση του γάλακτος είναι πολύ σημαντικό κομμάτι της αποφυγής της μαστίτιδας, κάθε νέα μητέρα χρειάζεται να σιγουρεύεται σε κάθε γεύμα ότι το μωρό έχει χορτάσει. Εάν παρόλα αυτά νιώθετε το στήθος ακόμα γεμάτο μετά το τάισμα (γεγονός πολύ συνηθισμένο κατά τις πρώτες εβδομάδες του θηλασμού, όπου υπάρχει προσαρμογή), συστήνεται να αδειάζετε το στήθος. Εάν έχετε την αίσθηση ότι το μωρό δε χορταίνει, θα ήταν καλό να συμβουλευτείτε τον ιατρό ή τη μαία σας και να δοκιμάσετε άλλες θέσεις θηλασμού και τοποθέτηση του μωρού, ώστε να μπορεί να θηλάσει σωστά. 

Επιπλέον, προσπαθήστε να θηλάζετε συχνά, όποτε το ζητάει το μωρό, ώστε να μη γεμίζει υπερβολικά το στήθος και μη σταματάτε τη διαδικασία του θηλασμού πριν το μωρό αφήσει το στήθος από το στόμα του.

4. Προσοχή στη χρήση προϊόντων για τις θηλές

Τα προϊόντα για την περιποίηση των θηλών μπορούν να αποδειχθούν πολύ χρήσιμα σε περιπτώσεις ευαισθησίας και τραυματισμών, ωστόσο η χρήση τους χρειάζεται να γίνεται με προσοχή. Εάν πρόκειται να χρησιμοποιήσετε κάποιο προϊόν στο στήθος σας, σιγουρευτείτε ότι τηρείτε τους κανόνες υγιεινής των χεριών. Επιπλέον, μην υπερβάλλετε με την ποσότητα του προϊόντος που εφαρμόζετε, καθώς αυτό μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα και να καταστήσει το δέρμα ευάλωτο σε σκασίματα, από τα οποία μπορεί δυνητικά να μολυνθείτε. 

5. Σταδιακός απογαλακτισμός

Εάν βρίσκεστε ή όταν φτάσετε σε διαδικασία απογαλακτισμού, είναι σημαντικό να το κάνετε σταδιακά, ώστε να δώσετε χρόνο στον οργανισμό σας να μειώσει σταδιακά την παραγωγή του γάλακτος. Κατά τη διάρκεια του απογαλακτισμού, εάν νιώθετε το στήθος γεμάτο και δεν πρόκειται να θηλάσετε σύντομα, προσπαθήστε να το αδειάζετε από το πλεονάζον γάλα. 

Στην καθημερινή ζωή, αλλά και στη γυναικολογία έχει επικρατήσει να μετράμε την εγκυμοσύνη με εβδομάδες και να λέμε ότι η μια εγκυμοσύνη διαρκεί 40 εβδομάδες (280 ημέρες), ορίζοντας με αυτό τον τρόπο την πιθανή ημερομηνία τοκετού. Αυτή η μέτρηση της διάρκειας μιας εγκυμοσύνης, ονομάζεται «Κανόνας του Naegele» και προέρχεται από την έρευνα του γυναικολόγου Franz Naegele στα μέσα του 19ου αιώνα. 

O «Κανόνας του Naegele» αποτελεί ένα πολύ απλό εργαλείο για τη μέτρηση των εβδομάδων εγκυμοσύνης και της πιθανής ημερομηνίας τοκετού. Μετρώντας από την πρώτη μέρα της τελευταίας περιόδου προσθέτουμε 1 χρόνο και 7 ημέρες και αφαιρούμε 3 μήνες. Για παράδειγμα αν η πρώτη ημέρα της τελευταίας περιόδου είναι 23 Απριλίου, η πιθανή ημερομηνία τοκετού είναι η 30η Ιανουαρίου του επόμενου έτους. 

Ωστόσο, ο «Κανόνας του Naegele», παρά τη χρησιμότητα του, αποτελεί έναν δείκτη που αποτυπώνει κατά κάποιο τρόπο ένα μέσο όρο, μια τυπική ένδειξη της διάρκειας μιας εγκυμοσύνης. Στη σύγχρονη εποχή μπορεί να διαγνωστεί με ακρίβεια η εβδομάδα  εγκυμοσύνης και η πιθανή ημερομηνία τοκετού κατά τον προγεννητικό έλεγχο με εξετάσεις όπως το μαιευτικό υπερηχογράφημα, ενώ η σύγχρονη ιατρική έρευνα έχει εντοπίσει κάποιους παράγοντες που επηρεάζουν τη διάρκεια της. Αυτοί οι παράγοντες σχετίζονται με την κληρονομικότητα, τη φυσιολογία και την υγεία της εγκύου. 

Πιο συγκεκριμένα, οι παράγοντες που επηρεάζουν τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, σύμφωνα με έγκυρες έρευνες είναι:

• Η διάρκεια και περιοδικότητα της εμμήνου ρύσεως της εγκύου

Ο «Κανόνας του Naegele», δημιουργήθηκε και αποδίδει αρκετά καλά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σε γυναίκες με σταθερό κύκλο των 28 ημερών. Δεδομένου ότι και η περιοδικότητα των 28 ημερών αποτελεί έναν μέσο όρο και πολλές γυναίκες είτε έχουν έμμηνο ρύση διαφορετικής περιοδικότητας, είτε αντιμετωπίζουν διαταραχές περιόδου, ο κανόνας δεν μπορεί να δώσει σωστά αποτελέσματα. 

Επιπλέον, ακόμα και αν υπάρχει σταθερός κύκλος, η σύγχρονη ιατρική έχει συμπεράνει ότι υπάρχουν τρείς «ζώνες» κατά την αναπαραγωγική περίοδο της γυναίκας, κατά τις οποίες αλλάζει η περιοδικότητας της εμμήνου ρύσεως:

1. Από την έναρξη της περιόδου μέχρι και τα 19, κατά την οποία ο κύκλος δεν είναι σταθερός.
2. Το διάστημα 20-40 χρονών, κατά το οποίο υπάρχει μια σταθεροποίηση, εάν δεν υφίστανται διαταραχές περιόδου ή άλλες παθήσεις, όπως η ενδομητρίωση και τα ινομυώματα. 
3. Από τα 40 μέχρι την εμμηνόπαυση, κατά την οποία ο κύκλος μικραίνει σε διάρκεια και εν τέλει διαταράσσεται, εξαιτίας της. 

• Η χρονική στιγμή της ωορρηξίας

Συμπληρωματικά, πέραν της περιοδικότητας, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η χρονική στιγμή της ωορρηξίας κατά την έμμηνο ρύση, καθώς και αυτή παρουσιάζει σημαντικές διαφορές από γυναίκα σε γυναίκα. 

• Η εθνικότητα της εγκύου

Ο «Κανόνας του Naegele» έχει αποδειχθεί κατ εξακολούθηση ότι είναι ανακριβής για τις έγχρωμες και αφροαμερικάνες γυναίκες, οι εγκυμοσύνες των οποίων οποίες φαίνεται ότι διαρκούν περίπου 7 ημέρες λιγότερο από τις λευκές γυναίκες. 

• Εάν πρόκειται για πρώτη εγκυμοσύνη

Οι εγκυμοσύνες που είναι οι πρώτες για τη γυναίκα είναι κατά κανόνα μεγαλύτερες σε διάρκεια σε σχέση με δεύτερες, τρίτες, κ.ο.κ. Η διαφορά στη διάρκεια μπορεί να είναι από 1 έως 8 ημέρες, με το μέσο όρο να είναι στις 3 ημέρες.  

• Το ύψος της εγκύου

Κάποιες έρευνες δείχνουν ότι όσο ψηλότερη είναι η γυναίκα, τόσο μεγαλύτερη ήταν και η εγκυμοσύνη. Το γεγονός αυτό μπορεί να σχετίζεται με το γεγονός ότι στις κοντύτερες γυναίκες, η μήτρα, καθώς μεγαλώνει φιλοξενώντας το έμβρυο, φτάνει πιο νωρίς σε επαφή με τα υπόλοιπα όργανα, τους κοιλιακούς μύες και το διάφραγμα, από ότι σε μια ψηλότερη γυναίκα. 

• Το βάρος της εγκύου

Οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να φτάσουν σε τοκετό μετά την πιθανή ημερομηνία τοκετού. Παρόλο που οι έρευνες δεν έχουν καταλήξει στους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό, ερευνάται η πιθανότητα να σχετίζεται με τα διαφορετικά επίπεδα οιστρογόνων στις παχύσαρκες ασθενείς. 

• Η ηλικία της εγκύου

Πρόκειται για ένα ζήτημα που ακόμα ερευνάται, καθώς κάποιες έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες κάτω από τα 30 έχουν μεγαλύτερη διάρκεια εγκυμοσύνης από αυτές άνω των 30, ενώ κάποιες άλλες έρευνες εμφανίζουν τα αντίθετα αποτελέσματα. 

Οι παραπάνω παράγοντες αποτελούν στοιχεία που οι γυναικολόγοι λαμβάνουν υπόψη τόσο κατά την εύρεση της πιθανής ημερομηνίας τοκετού, όσο και κατά την εξέλιξη της εγκυμοσύνης στο τελευταίο τρίμηνο. Ως αποτέλεσμα, η ιατρική κοινότητα θεωρεί πλέον τον «Κανόνα του Naegele» περισσότερο ως ένα γενικό δείκτη, παρά ως βεβαιότητα, αντιμετωπίζοντας κάθε εγκυμοσύνη εξατομικευμένα. Με αυτό τον τρόπο, δίνεται η δυνατότητα αποφυγής περιπτώσεων πρόκλησης τοκετού σε φυσιολογικές εγκυμοσύνες, ενθαρρύνοντας τις γυναίκες να βιώσουν την εμπειρία του φυσικού τοκετού.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μαιών, που θεσπίστηκε το 1991 με απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, στο σημερινό άρθρο θα εστιάσουμε στον πολύτιμο ρόλο της μαίας στη σύγχρονη μαιευτική. 

Δίνοντας ένα γενικό ορισμό, η μαία είναι η επαγγελματίας υγείας, η οποία είναι υπεύθυνη για την υποστήριξη και τη συμβουλευτική της εγκυμοσύνης, ενώ παράλληλα αναλαμβάνει με πλήρη ευθύνη την τέλεση του τοκετού και τη φροντίδα του νεογνού και του βρέφους.

Η σημασία της συμβολής της μαίας στη μαιευτική διαδικασία αναγνωρίζεται ήδη από αρχαιοτάτων χρόνων, όπως για παράδειγμα από την ελληνική μυθολογία και τη λατρεία της Ήρας. Στις μέρες μας, οι μαίες αναγνωρίζονται ως σημαντικοί επαγγελματίες του τομέα της υγείας, με την συμβολή των οποίων επιτυγχάνεται η υποστήριξη των γυναικών στο ταξίδι τους διαμέσου της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας.

Ο ρόλος της μαίας στην εγκυμοσύνη

Καθόλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η μαία έχει έναν σημαντικό συμβουλευτικό και πληροφοριακό ρόλο, ώστε να προετοιμάσει σωματικά, πνευματικά και συναισθηματικά τη μέλλουσα μητέρα και τους μέλλοντες γονείς για τον τοκετό και τη γονεϊκότητα. Ζητήματα όπως ο θηλασμός, η επαφή με το μωρό και η περιποίηση του, οι επιλογές που υπάρχουν κατά τον τοκετό και το πλάνο τοκετού, αποτελούν βασικό κορμό της συμβουλευτικής. 

Επιπλέον, προσφέρει συμβουλές και υποστήριξη για όλα τα καθημερινά θέματα της εγκυμοσύνης, όπως η διατροφή οι σωματικές αλλαγές και λύνει όλες τις απορίες που προκύπτουν. Όσον αφορά περιπτώσεις όπου υπάρχει παθολογία ή σύνθετα ιατρικά προβλήματα, η μαία παραπέμπει στον ιατρό για διερεύνηση και θεραπεία και έπειτα συνεργάζεται μαζί του για την παρακολούθηση και αντιμετώπιση τους. 

Η μαία είναι μπορεί να δώσει μια καλύτερη εικόνα για το τι συμβαίνει σε κάθε στάδιο της εγκυμοσύνης τόσο στη μέλλουσα μητέρα, όσο και στο έμβρυο και τι πρέπει να περιμένει η μέλλουσα μητέρα στα επόμενα στάδια της εγκυμοσύνης. 

Ο ρόλος της μαίας στον τοκετό

Ο τοκετός είναι η στιγμή όπου ο ρόλος της μαίας είναι πολύτιμος και αναντικατάστατος: η μαία βρίσκεται στο πλευρό της επιτόκου σε όλη τη διάρκεια του τοκετού. Είναι ο άνθρωπος που υποστηρίζει ολόπλευρα την επίτοκο, ελέγχοντας, σε συνεργασία με τον ιατρό, τον καρδιακό παλμό και την υγεία του εμβρύου, το στάδιο του τοκετού μέχρι να έρθει η στιγμή για τις εξωθήσεις. Παρακολουθώντας στενά τη διαδικασία του τοκετού, η μαία προσφέρει ενθάρρυνση και συναισθηματική υποστήριξη, δίνει συμβουλές για τη διαχείριση του πόνου και προτείνει τεχνικές για αποτελεσματικότερο τοκετό. 

Μέσα στις πρώτες ώρες μετά τον τοκετό, η μαία βρίσκεται πάλι δίπλα στη νέα μητέρα, ώστε να τη βοηθήσει να εφαρμόσει όλα όσα έμαθε κατά την προετοιμασία του τοκετού. Η μαία προσφέρει την καθοδήγησή της ως προς τη φροντίδα του μωρού και το θηλασμό, ζητήματα που φέρνουν άγχος σε όλες τις νέες μητέρες μέσα σε αυτές τις νέες συνθήκες που βιώνουν. Τέλος, μέσα σε όλη την περίοδο της λοχείας, ο συμβουλευτικός ρόλος της μαίας συνεχίζεται, ακόμα και από απόσταση, μέχρι και την πλήρη προσαρμογή της νέας μητέρας, των γονέων και του μωρού στη νέα τους καθημερινότητα. 

Πλεονεκτήματα φροντίδας από προσωπική μαία

Σύμφωνα με έρευνες, οι γυναίκες που έχουν δεχτεί τη φροντίδα μαιών κατά την εγκυμοσύνη έχουν:

• Αυξημένες πιθανότητες φυσιολογικού ή και φυσικού τοκετού, ακόμα και μετά από καισαρική τομή (VBAC)
• Αυξημένες πιθανότητες για αυτόματη έναρξη του τοκετού 
• Μειωμένες πιθανότητες καισαρική τομής, επεμβατικού τοκετού, πρόκλησης τοκετού (χρήσης τεχνητών πόνων) ή άλλων παρεμβάσεων κατά τον τοκετό
• Μειωμένες πιθανότητες για ανάγκη περινεοτομής ή επισκληριδίου αναισθησίας

Οι γυναίκες που έχουν βιώσει την εγκυμοσύνη, τον τοκετό και τη λοχεία με τη βοήθεια μιας μαίας δηλώνουν ότι:

• Έχουν καλύτερη επαφή με το τί συμβαίνει στο σώμα τους
• Εμπιστεύονται περισσότερο το σώμα τους
• Νιώθουν μειωμένο άγχος
• Αισθάνονται ότι έχουν τον έλεγχο της διαδικασίας του τοκετού
• Είναι πιο προετοιμασμένες για τον τοκετό και τη λοχεία
• Δυσκολεύονται λιγότερο στην έναρξη του θηλασμού

Μια μητέρα με το νεογέννητο μωρό της να θηλάζει αποτελεί μια από τις πιο τρυφερές εικόνες που είναι συνυφασμένες με τη μητρότητα. Ο μητρικός θηλασμός, παρόλο που αποτελεί μια φυσική διαδικασία με σημαντικά οφέλη για την υγεία του μωρού και την ενίσχυση των δεσμών του με τη μητέρα, δεν είναι μια διαδικασία που έρχεται πηγαία και χωρίς καμία προσπάθεια. Αντίθετα, αποτελεί περισσότερο μια δεξιότητα που κατακτάται σταδιακά, μέσα από την εφαρμογή συγκεκριμένων τεχνικών, σε ανταπόκριση των αναγκών κάθε μωρού. 

Συνεπώς, η επιτυχία του μητρικού θηλασμού δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός, αλλά εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα. Παρόλα αυτά υπάρχουν κάποια μικρά μυστικά, τα οποία είναι πολύτιμα για την αποφυγή συχνών λαθών κατά το θηλασμό. 

Προετοιμασία μητρικού θηλασμού

Το πρώτο βήμα για την προετοιμασία του μητρικού θηλασμού είναι η συμβουλευτική με το γυναικολόγο ή τη μαία, κατά την εγκυμοσύνη, η οποία αποτελεί τον πλέον κατάλληλο τρόπο ενημέρωσης γύρω από το θηλασμό. 

Η συμβουλευτική στοχεύει στην ενημέρωση σχετικά με τη διαδικασία του θηλασμού, καθώς και σχετικά ζητήματα όπως τα συνηθέστερα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν. Εκεί μπορείτε να θέσετε οποιαδήποτε απορία έχετε, ενώ, συμπληρωματικά, μπορείτε να ζητήσετε να σας συστήσουν σεμινάρια θηλασμού ή επιπλέον ραντεβού για την προετοιμασία σας για τον θηλασμό. 

Ως ένα πρώτο βήμα πρώτης επαφής με το θηλασμό, μπορείτε να ζητήσετε, εάν υπάρχει στο οικογενειακό ή φιλικού σας περιβάλλοντος νέα μητέρα που θηλάζει, να σας επιτρέψει να δείτε από κοντά τη διαδικασία. Αν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, μπορείτε να ρωτήσετε τον ιατρό σας, εάν υπάρχει τέτοια δυνατότητα. 

Θέση θηλασμού

Η θέση του θηλασμού είναι πολύ σημαντική για έναν επιτυχή θηλασμό, καθώς χρειάζεται να είναι άνετη τόσο για τη μητέρα, όσο και για το νεογέννητο. Υπάρχει ένα πλήθος θέσεων που χαρακτηρίζονται ως ιδανικές για θηλασμό. Ωστόσο, δεν είναι όλες το ίδιο βολικές ή κατάλληλες για κάθε μητέρα.

Η θέση του θηλασμού είναι σημαντικό να βοηθά στην επαφή δέρμα με δέρμα με το μωρό, γι αυτό μια από τις πιο αποτελεσματικές θέσεις είναι να κρατάτε το μωρό σας ακουμπώντας στομάχι με στομάχι, ενώ η μύτη του βρίσκεται στην ευθεία της θηλής. Σημαντικό είναι, επιπλέον, το στόμα του μωρού να έχει πιάσει καλά το στήθος, ώστε θηλή να βρίσκεται κοντά στον ουρανίσκο του. 

Θηλασμός αμέσως μετά τον τοκετό

Ιδανικά και αν δεν υπάρχουν ιατρικά ζητήματα, ο θηλασμός να ξεκινάει αμέσως μετά τον τοκετό ή μέσα στο πρώτο δίωρο. Σε αυτές τις πρώτες φορές, ζητήστε βοήθεια από τη μαία ή το ιατρικό προσωπικό σε κάθε πρόβλημα που αντιμετωπίζετε στο θηλασμό, ενώ σημαντικό είναι να συμπεριλάβετε και τον πατέρα στη διαδικασία, οποίος μπορεί να βοηθήσει τόσο συναισθηματικά, όσο και πρακτικά. Επιπλέον, είναι σημαντικό να έχετε τη δυνατότητα να έχετε το μωρό μαζί σας στο δωμάτιο, ώστε να μπορείτε να ανταποκρίνεστε στα σημάδια πείνας πιο άμεσα. 

Θηλασμός κατά τις πρώτες εβδομάδες

Κατά τις πρώτες εβδομάδες μετά τον τοκετό, όπου ακόμα τόσο εσείς, όσο και το μωρό βρίσκετε τους ρυθμούς σας, προσπαθήστε να ακολουθήσετε τις οδηγίες του ιατρού και της μαίας και να είστε σε επικοινωνία μαζί τους, για να σας βοηθήσουν με κάθε πρόβλημα. Αποφύγετε να παίρνετε συμβουλές μόνο από φίλους και γνωστούς ή το ίντερνετ και αποφύγετε να αγοράσετε πολλά αξεσουάρ θηλασμού. Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα στο θηλασμό, προσπαθήστε να δοκιμάζετε μια συμβουλή του ιατρού ή της μαίας κάθε φορά, δίνοντας χρόνο λίγων ημερών, πριν την απορρίψετε. 

Σε πρακτικό επίπεδο, καλό είναι να έχετε υπόψη ότι ο χρόνος και ο τρόπος θηλασμού διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση, καθώς εξαρτάται αποκλειστικά από την όρεξη και τη διάθεση του μωρού. Η διάρκεια ενός θηλασμού κυμαίνεται από 10-90 λεπτά, περίπου κάθε 2 με 2,5 ώρες, ενώ είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν αλλαγές σε αυτό ακόμα και μέσα στην ίδια μέρα. Αν έχετε προβληματισμούς σχετικά με το εάν το μωρό τρέφεται αρκετά, συζητήστε το με τον παιδίατρο που παρακολουθεί την ανάπτυξη του. 

Εάν το μωρό αποκοιμιέται στη μέση του γεύματος, προσπαθήστε να το ξυπνήστε τρυφερά, γαργαλώντας τις πατούσες του ή μετακινώντας το, ώστε να ολοκληρώσει το γεύμα του και να κοιμηθεί αμέσως μετά. Μην το αφήνετε να κοιμάται σε θέση θηλασμού, καθώς πέρα από την κούραση που μπορεί να δημιουργήσει σε εσάς, υπάρχει πιθανότητα τραυματισμού των θηλών. Τέλος, εάν υπάρχει περισσότερη παραγωγή γάλακτος από όση καταναλώνει το μωρό, καλό είναι να γίνεται άντληση, για την αποφυγή της μαστίτιδας. 

Η εγκυμοσύνη είναι μια περίοδος στη ζωή της γυναίκας που περιλαμβάνει αρκετό άγχος και στρες, τόσο για την ίδια, όσο και για τους ανθρώπους του στενού της περιβάλλοντος. Αυτό το συναίσθημα είναι ακόμα εντονότερο σε όσες βιώνουν μια εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου της πανδημίας του Covid – 19.

Τα μέχρι στιγμής επιστημονικά δεδομένα δε δείχνουν ότι οι έγκυες έχουν περισσότερες πιθανότητες να μολυνθούν από τον ιό. Ωστόσο, περιλαμβάνονται προληπτικά στη λίστα των ομάδων υψηλού κινδύνου, λόγω της επικινδυνότητας των ήδη γνωστών λοιμώξεων κατά την εγκυμοσύνη, όπως η γρίπη, με αποτέλεσμα να υπάρχει ενδεχόμενο, σε περίπτωση μόλυνσης, να έχουν σοβαρότερα συμπτώματα σε σχέση με άτομα της ίδιας ηλικίας. Επιπλέον, συνυπολογίζεται στους λόγους πρόληψης και η ύπαρξη άλλων παθήσεων ή ιδιαιτεροτήτων που μπορεί να συνοδεύουν την εγκυμοσύνη, όπως διαβήτης, υπέρταση, θρομβοφιλία, πολλαπλή κύηση, κλπ.

Προστατευτικά μέτρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Η καθημερινότητα κατά την εγκυμοσύνη, όσον αφορά τα μέτρα προστασίας απέναντι στον Covid – 19, χρειάζεται να αλλάξει στο βαθμό που έχει αλλάξει για όλους, περιλαμβάνοντας:

1. Τακτικό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών.
2. Αποφυγή συγχρωτισμού και παραμονή στο σπίτι όσο το δυνατό περισσότερο. Σε περίπτωση κοινωνικών επαφών, χρήση των ατομικών μέσων προστασίας και διατήρηση απόστασης τουλάχιστον ενάμιση μέτρου από άλλους ανθρώπους.
3. Μηδενική επαφή με ανθρώπους που εμφανίζουν συμπτώματα που σχετίζονται με τον Covid – 19.

Προγεννητικός έλεγχος και Covid – 19

Ταυτόχρονα με την τήρηση των προστατευτικών μέτρων, είναι αναγκαίο μια έγκυος να συνεχίσει τους προγραμματισμένους ή έκτακτους ελέγχους χωρίς φόβο, καθώς το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό ακολουθεί υποχρεωτικά αυστηρά πρωτόκολλα, όπως ειδικό εξοπλισμό προστασίας και περιορισμό της επαφής κατά τη διεξαγωγή εξετάσεων. Συμπληρωματικά μέτρα ανάλογα με την περίπτωση είναι ο συνδυασμός εξετάσεων σε μια επίσκεψη ή ακόμα και η επικοινωνία μεταξύ ιατρού και εγκύου μέσω βιντεοκλήσης.

Εάν παρόλα αυτά, μια έγκυος εμφανίσει συμπτώματα που σχετίζονται με τον Covid – 19, θα πρέπει να ενημερώσει άμεσα τον ιατρό της, προκειμένου να λάβει οδηγίες, οι οποίες περιλαμβάνουν την απομόνωση στο σπίτι, την πραγματοποίηση εξέτασης για την ανίχνευση του ιού, τον επαναπρογραμματισμό εξετάσεων και ραντεβού, κ.ά.

Σε περίπτωση μόλυνσης από τον Covid – 19, χρειάζεται η κατάσταση να αντιμετωπιστεί με ψυχραιμία, ακολουθώντας αποκλειστικά τις οδηγίες του ιατρού. Ανάλογα με την περίπτωση και την ύπαρξη ή μη συμπτωμάτων, μπορεί η έγκυος να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή ή νοσηλεία. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η μόλυνση από τον Covid – 19 μπορεί να αλλάξει τον προγραμματισμό της εγκυμοσύνης και του τοκετού(ως προς τον τρόπο και τη χρήση αναισθησίας), παρά μόνο σε ασθενείς που παρουσίασαν σοβαρές επιπλοκές από τη νόσο, όπως πνευμονία, και προχώρησαν σε πρόωρο τοκετό ή καισαρική τομή.

Τοκετός και Covid – 19

Παρόλο που δεν υπάρχουν ακόμη πολλές έρευνες, μέχρι στιγμής δεν έχει αποδειχθεί η μετάδοση του ιού από τη μητέρα στο βρέφος κατά τον τοκετό, μέσω του αμνιακού υγρού, του πλακούντα ή κολπικών εκκρίσεων ή κατά το θηλασμό.

Πρίν ή κατά την προσέλευση για τοκετό, είναι πιθανό:

• Να ζητηθεί η πραγματοποίηση διαγνωστικού τεστ για τον Covid – 19 στην έγκυο και στο σύντροφο ή συνοδό της. Εάν ο συνοδός βρεθεί θετικός, δε θα του επιτραπεί η παραμονή στον τοκετό, γι αυτό και είναι σημαντικό να υπάρχουν πάνω από ένας πιθανοί συνοδοί, για την ψυχολογική και συναισθηματική υποστήριξη της εγκύου.
• Να υπάρχουν χρονικοί ή άλλοι περιορισμοί που αφορούν την παραμονή του συνοδού μετά τον τοκετό.
• Σε περίπτωση μόλυνσης, να γίνει νοσηλεία σε χώρο ειδικά για εγκύους με Covid -19, ο ιατρός και το νοσηλευτικό προσωπικό να χρησιμοποιήσουν ειδικές στολές προστασίας και να μην υπάρχει δυνατότητα παραμονής του συνοδού στο χώρο.

Θηλασμός και Covid -19

Ο θηλασμός σε μια μητέρα με Covid – 19 προτείνεται όπως σε όλες τις νέες μητέρες για τα πολλαπλά οφέλη του. Η μητέρα μπορεί να έρθει σε επαφή δέρμα με δέρμα με το βρέφος και να θηλάσει, αν οι συνθήκες το επιτρέπουν, αρκεί να:

• Πλένει σχολαστικά τα χέρια και τα σημεία του σώματος που έρχονται σε επαφή με το βρέφος.
• Φοράει μάσκα καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
• Σε περίπτωση χρήσης θήλαστρου είτε από επιλογή της μητέρας, είτε ακολουθώντας οδηγίες του ιατρού, να γίνεται σχολαστική απολύμανση όλων των εξαρτημάτων πριν από κάθε χρήση.

Βρέφος και Covid – 19

Η πιο στρεσογόνα κατάσταση για έναν νέο γονιό είναι να νοσήσει το νεογέννητο παιδί του, γι’ αυτό και σε περίπτωση που ένα βρέφος βρεθεί θετικό στον Covid -19, η νοσηλεία του γίνεται ακολουθώντας τα ίδια ιατρικά πρωτόκολλα για ασθενείς με Covid -19, ακόμα και στο ίδιο δωμάτιο με τη μητέρα του, αν το επιτρέπουν οι συνθήκες.

Σε κάθε μια από τις παραπάνω περιπτώσεις και καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είναι απαραίτητη η επικοινωνία με τον ιατρό για να λύσει απορίες, να απαντήσει σε ερωτήματα και να δώσει οδηγίες.

Εμβολιασμός και Covid – 19

Καθώς ο εμβολιασμός είναι μέχρι στιγμής προαιρετικός, κάθε γυναίκα θα πρέπει να απευθύνει στον ιατρό της κάθε ερώτηση ή απορία σχετικά με τον εμβολιασμό κατά του Covid-19. Ο ιατρός μαζί με τη μητέρα μπορούν να πάρουν την τελική απόφαση, συνυπολογίζοντας  τα οφέλη του εμβολιασμού, τις ιδιαιτερότητες της εγκυμοσύνης και τις συνθήκες της καθημερινότητας της που μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες να νοσήσει.