Υπογονιμότητα και σεξουαλικές δυσλειτουργίες

 

Συζητώντας για την υπογονιμότητα και τους παράγοντες που την προκαλούν ή συμβάλλουν σε αυτήν, σε άνδρες και γυναίκες, είναι συχνό φαινόμενο να υποτιμάται η σημαντικότητα του σεξ. Η υγιής σεξουαλική υγεία του ατόμου και η σεξουαλική ευημερία ενός ζευγαριού διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη γονιμότητα και την τεκνοποίηση.

Η σεξουαλική υγεία δεν είναι μόνο η προφύλαξη από μια εγκυμοσύνη ή τα ΣΜΝ. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει τη σεξουαλική υγεία ως μια κατάσταση που περιλαμβάνει:

• Σωματική, συναισθηματική, διανοητική και κοινωνική ευημερία, σε σχέση με τη σεξουαλικότητα.
• Θετική προσέγγιση στη σεξουαλικότητα και τις σεξουαλικές σχέσεις, η οποία να διακατέχεται από σεβασμό.
• Σεξουαλικές εμπειρίες που εμπεριέχουν ασφάλεια και ευχαρίστηση.
• Εκπλήρωση των σεξουαλικών δικαιωμάτων όλων των εμπλεκόμενων ατόμων με σεβασμό και προστασία.

Επιπλέον, η σεξουαλική υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την απουσία παθήσεων, διαταραχών και δυσλειτουργιών που επηρεάζουν τον φυσικό κύκλο της σεξουαλικής αντίδρασης. Από τη διέγερση μέσω σωματικών και ψυχολογικών ερεθισμάτων, στην αύξηση της σεξουαλικής έντασης, την κορύφωση και τον οργασμό, μέχρι και την επαναφορά σε κατάσταση ηρεμίας, η διαδικασία της σεξουαλικής επαφής πρέπει να λειτουργεί ομαλά.

 

Τι είναι οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες;

Οι διαταραχές που επηρεάζουν τη σεξουαλική επιθυμία διέγερση και απόκριση, την επίτευξη του οργασμού, που προκαλούν πόνο κατά τη διάρκεια του σεξ και στερούν την ευχαρίστηση ονομάζονται σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες επηρεάζουν εξίσου άνδρες και γυναίκες.

Τα αίτια των σεξουαλικών δυσλειτουργιών μπορεί να είναι οργανικά, δηλαδή να προέρχονται από κάποια πάθηση, γενετική ανωμαλία, λοίμωξη ή ορμονική διαταραχή. Μπορούν επίσης να είναι ψυχογενή/ψυχοκοινωνικά, δηλαδή να σχετίζονται με την ψυχική υγεία του ατόμου, την κατάθλιψη, το στρες, παλαιότερες τραυματικές εμπειρίες, προβλήματα στη σχέση με τον/την σύντροφο, όπως επίσης με το άγχος σεξουαλικής απόδοσης, την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση του ατόμου. Επιπλέον, μια σεξουαλική δυσλειτουργία μπορεί να σχετίζεται με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής (όπως τα αντικαταθλιπτικά), τη χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών, με χρόνιες παθήσεις (διαβήτης, καρδιαγγειακά και αναπνευστικά νοσήματα, καρκίνος), νευρολογικές παθήσεις, την εμμηνόπαυση, την εγκυμοσύνη, τον τοκετό, τη λοχεία και το θηλασμό.

 

Σεξουαλικές δυσλειτουργίες στους άνδρες

Στους άνδρες η πιο συνηθισμένη σεξουαλική δυσλειτουργία είναι η στυτική δυσλειτουργία, δηλαδή η αδυναμία επίτευξης και διατήρησης στύσης επαρκής για ολοκληρωμένη και επαρκή σεξουαλική επαφή. Εξίσου συχνές είναι η πρόωρη εκσπερμάτιση, η καθυστερημένη εκσπερμάτιση και παθήσεις που επηρεάζουν την μορφολογία του πέους, όπως η Νόσος Peyronie (μη φυσιολογική κάμψη ή και στροφή του πέους κατά τη διάρκεια της στύσης).

 

Σεξουαλικές δυσλειτουργίες στις γυναίκες

Στις γυναίκες οι πιο συνηθισμένες σεξουαλικές διαταραχές αφορούν την έλλειψη σεξουαλικής επιθυμίας, τη δυσκολία ή αδυναμία επίτευξης οργασμού και την δυσκολία στη διείσδυση, κυρίως λόγω κολπικής ξηρότητας ή και πόνου κατά τη διάρκεια του σεξ (δυσπαρευνία). Η δυσπαρευνία μπορεί να προέρχεται από παθήσεις όπως η βουλβοδυνία, η ενδομητρίωση, τα ινομυώματα, η αδενομύωση και η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου.

 

Πώς οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες επηρεάζουν τη γονιμότητα ενός ζευγαριού;

Οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες επιδρούν με δύο τρόπους στη γονιμότητα ενός ζευγαριού: άμεσα και έμμεσα. Η άμεσες επιδράσεις αφορούν τους οργανικούς ή ψυχολογικούς παράγοντες που δεν επιτρέπουν πρακτικά στο ζευγάρι να πραγματοποιήσει μια ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή, συνεπώς δεν μπορεί να τεκνοποιήσει.

Οι έμμεσες επιδράσεις σχετίζονται κυρίως με ψυχολογικούς παράγοντες.  Όταν ένα ζευγάρι έχει αποφασίσει να έχει ελεύθερες επαφές με στόχο την τεκνοποίηση και όσο περισσότερο αυτή δεν επιτυγχάνεται, τότε αρχίζει να αφαιρείται η χαρά, η ευχαρίστηση και ο αυθορμητισμός από τη διαδικασία. Ως αποτέλεσμα, σε μερικές περιπτώσεις, εμφανίζονται εκ των υστέρων σεξουαλικές δυσλειτουργίες που προέρχονται από την ψυχολογική πίεση που νιώθει το ζευγάρι. Αυτό το φαινόμενο εμφανίζεται πιο έντονα και σε ζευγάρια που ένας σύντροφος ή και οι δύο έχουν διαγνωστεί με κάποιο παράγοντα υπογονιμότητας, για τον οποίο λαμβάνουν θεραπεία. Πολλές φορές μια διάγνωση υπογονιμότητας εντείνει την ψυχολογική πίεση που νιώθει το άτομο και επιδρά άμεσα στην αίσθηση της αξίας του, ενώ η κοινωνική πίεση που μπορεί να βιώνει, προσθέτει ακόμα μεγαλύτερο βάρος στην συνθήκη με αποτέλεσμα την εμφάνιση σεξουαλικών δυσλειτουργιών.

 

Ποιες θεραπείες υπάρχουν για τις σεξουαλικές δυσλειτουργίες;

Οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες μπορεί να προέρχονται από ένα πλήθος διαφορετικών παραγόντων, οργανικών ή ψυχοκοινωνικών, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Κατά συνέπεια η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο ή τα αίτια που τις προκαλούν. Συνοπτικά, η θεραπεία για σεξουαλικές δυσλειτουργίες σε άνδρες και γυναίκες μπορεί να περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:

• Φαρμακευτική αγωγή ή ορμονοθεραπεία
• Χειρουργική επέμβαση
• Συνεδρίες ψυχοθεραπείας ατομικές ή ως ζευγάρι
• Συνεδρίες εστιασμένες στην σεξουαλική θεραπεία (sex therapy)
• Συμβουλευτική σχετικά με την υπογονιμότητα

Οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες συχνά υποτιμώνται ως παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν ή να προκαλούν εξ ολοκλήρου την υπογονιμότητα. Αυτό συμβαίνει επειδή αφενός τα ζευγάρια που επισκέπτονται ειδικούς για την υπογονιμότητα ντρέπονται να συζητήσουν αυτό το πρόβλημα και αφετέρου οι ιατροί, έχοντας να διερευνήσουν ένα πλήθος αιτιών, πολλές φορές δεν εστιάζουν στις σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Η σεξουαλική υγεία είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα, ανεξαρτήτως της τεκνοποίησης, γι αυτό χρειάζεται αν έχετε κάποιο πρόβλημα σεξουαλικής δυσλειτουργίας να επισκεφτείτε έναν ειδικό ιατρό στον οποίο να μιλήσετε ανοιχτά και με ειλικρίνεια.