Ανδρική υπογονιμότητα

 

Η υπογονιμότητα είναι ένα πρόβλημα που αγγίζει εξίσου άνδρες και γυναίκες, καθώς υπολογίζεται ότι το 11% των ζευγαριών αντιμετωπίζει προβλήματα υπογονιμότητας. Από αυτά το 1/3 οφείλεται σε ανδρική υπογονιμότητα, το άλλο 1/3 σε γυναικεία υπογονιμότητα, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό οφείλεται σε συνδυαστικούς παράγοντες ή έχει αδιευκρίνιστες αιτίες.

Διάβασε περισσότερα για τη γυναικεία υπογονιμότητα ΕΔΩ

 

Αίτια ανδρικής υπογονιμότητας

Η ανδρική υπογονιμότητα μπορεί να οφείλεται σε παράγοντες που σχετίζονται με τα επίπεδα των ορμονών, την παραγωγή του σπέρματος και την ποιότητά του, και τη διαδικασία της εκσπερμάτωσης. Τα κυριότερα αίτια της υπογονιμότητας στους άνδρες είναι:

• Οι διαταραχές του σπέρματος: μειωμένος αριθμός σπερματοζωαρίων (ολιγοσπερμία) ή απουσία τους (αζωοσπερμία), μειωμένη κινητικότητα του σπέρματος (ασθενοσπερμία) και ανωμαλίες στην μορφολογία τους.
• Ζητήματα σεξουαλικής δυσλειτουργίας όπως στυτική δυσλειτουργία, πρόωρη εκσπερμάτωση, ανατομικές ανωμαλίες.
• Ψυχολογικά προβλήματα του ατόμου ή προβλήματα στη σχέση του ζευγαριού που επηρεάζουν τη σεξουαλική ζωή του.
• Παθήσεις όπως σακχαρώδης διαβήτης, κυστική ίνωση και κάποια αυτοάνοσα νοσήματα, τα οποία καταστρέφουν το σπέρμα.
• Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα(ΣΜΝ) όπως η γονόρροια και ο HIV.
• Λοιμώξεις στην περιοχή των γεννητικών οργάνων όπως η επιδιδυμίτιδα (φλεγμονή στους όρχεις) και η ορχίτιδα/προστατίτιδα.
• Η κιρσοκήλη (πρόβλημα στις σπερματικές φλέβες).
• Ιστορικό τραυματισμού της περιοχής των όρχεων.
• Ιστορικό θεραπείας καρκίνου με χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία.
• Ορμονικές διαταραχές που σχετίζονται με τον θυρεοειδή, τον υποθάλαμο, τα επινεφρίδια ή τους ενδοκρινείς αδένες όπως ο ανδρικός υπογοναδισμός (ανεπαρκής παραγωγή τεστοστερόνης).
• Γενετικές διαταραχές και χρωμοσωμικές ανωμαλίες όπως το σύνδρομο Klinefelter, η κρυψορχία και η μυοτονική δυστροφία.
• Το κάπνισμα.
• Η κατανάλωση αλκοόλ.
• Η λήψη αναβολικών στεροειδών και ναρκωτικών, ιδιαίτερα κάνναβης (μαριχουάνας).
• Η μακροχρόνια έκθεση σε χημικά, παρασιτοκτόνα, λιπάσματα και φυτοφάρμακα, υλικά βαφής, διαλύτες και βαρέα μέταλλα (κυρίως ο μόλυβδος και ο υδράργυρος).
• Η υπερθέρμανση των όρχεων (εργασία σε ζεστά περιβάλλοντα, σάουνες, σφιχτά ρούχα και εσώρουχα).
• Η χρήση κινητών τηλεφώνων και λάπτοπ κοντά στα γεννητικά όργανα (πχ κινητό στην τσέπη).
• Η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων.
• Η παχυσαρκία.

 

Διάγνωση ανδρικής υπογονιμότητας

Συνήθως, η ανδρική υπογονιμότητα δε συνοδεύεται από συμπτώματα. Η διάγνωση γίνεται επειδή το ζευγάρι έχει αποφασίσει να κάνει έναν έλεγχο πριν ξεκινήσει τις προσπάθειες τεκνοποίησης ή επειδή οι προσπάθειες δεν έχουν επιφέρει αποτέλεσμα μέσα σε 1 χρόνο.

Ωστόσο, κάποιοι παράγοντες που συμβάλλουν στην υπογονιμότητα μπορούν να εμφανίζουν συμπτώματα, τα οποία φέρνουν τους άνδρες στο κατώφλι του ιατρείου. Τέτοια συμπτώματα είναι η στυτική δυσλειτουργία, το πρήξιμο στην περιοχή των όρχεων, η εμφάνιση γυναικομαστίας, η μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, προβλήματα εκσπερμάτισης, η μείωση της τριχοφυΐας και η απώλεια της όσφρησης.

Η διαδικασία για τη διάγνωση της αιτίας ή των αιτιών της υπογονιμότητας περιλαμβάνει κατά κανόνα σπερμοδιάγραμμα, αιματολογικές εξετάσεις, υπέρηχο των γεννητικών οργάνων και σε ορισμένες περιπτώσεις εξέταση ούρων ή βιοψία στους όρχεις.

 

Ποιες θεραπείες υπάρχουν για την ανδρική υπογονιμότητα;

Ανάλογα με τη διάγνωση και τους παράγοντες που συμβάλλουν στην υπογονιμότητα στον άνδρα, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει μια ή και περισσότερες από τις παρακάτω επιλογές:

 

• Αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες και τον τρόπο ζωής

Η διατήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής, η οποία περιλαμβάνει αύξηση της πρόσληψης των φρούτων και των λαχανικών, η συστηματική ήπια σωματική δραστηριότητα όπως το περπάτημα, το τρέξιμο, το κολύμπι και το ποδήλατο σε καθημερινή βάση, η διακοπή του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ και ναρκωτικών και η διαχείριση του άγχους και του στρες (ιδανικά με τη συμβολή ενός ειδικού ψυχικής υγείας), μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την παραγωγή υγιούς σπέρματος.

 

• Φαρμακευτική αγωγή

Σε περιπτώσεις όπου παρατηρείται ορμονικό πρόβλημα, απαιτείται ορμονοθεραπεία. Επιπλέον, υπάρχει πιθανότητα να χρειάζεται προσαρμογή φαρμακευτικών αγωγών που επηρεάζουν τη γονιμότητα, όπως για παράδειγμα αντικαταθλιπτική αγωγή.

Αν υπάρχει κάποια λοίμωξη από ιό (πχ. από ΣΜΝ), η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτικά, ενώ κάποια προβλήματα σεξουαλικής δυσλειτουργίας βελτιώνονται σημαντικά με φαρμακευτική αγωγή.

 

• Ρομποτική ή λαπαροσκοπική χειρουργική

Σε περιπτώσεις όπου οι παράγοντες που συμβάλλουν στην υπογονιμότητα σχετίζονται με κύστες, όγκους ή προβλήματα στην διαδρομή του σπέρματος από τους όρχεις στο πέος, μπορεί για τη θεραπεία να απαιτείται κάποια μικρή χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση της περιοχής.

 

• Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή

Σε περιπτώσεις όπου η γονιμότητα δεν μπορεί να αποκατασταθεί, το ζευγάρι μπορεί να καταφύγει σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Με τον όρο υποβοηθούμενη αναπαραγωγή αναφερόμαστε στο σύνολο των διαδικασιών κατά τις οποίες η ιατρική επιστήμη παρεμβαίνει σε ένα η περισσότερα στάδια της σύλληψης ενός εμβρύου. Για τους άνδρες, οι διαδικασίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που μπορεί να χρησιμοποιηθούν είναι:

Α. Ενδομήτρια σπερματέγχυση (IUI)

Είναι η διαδικασία κατά τη διάρκεια της οποίας εγχύεται (εισάγεται) σπέρμα που έχει περάσει από επεξεργασία στο εργαστήριο, στο εσωτερικό της μήτρας κατά την ωορρηξία.

Β. Eξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) με δότη σπέρματος

Είναι η μέθοδος που επιτρέπει τη διεξαγωγή της γονιμοποίησης του ωαρίου από το σπερματοζωάριο εκτός του γυναικείου σώματος. Μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με το σπέρμα του συντρόφου, είτε με δότη σπέρματος.

Διαβάστε περισσότερα για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ΕΔΩ

 

Ψυχολογική υποστήριξη υπογονιμότητας

Μια διάγνωση υπογονιμότητας, ειδικά αν αφορά μόνο τον ένα από τους δύο συντρόφους, έχει κατά κανόνα σημαντικές ψυχολογικές επιπτώσεις. Άνδρες και γυναίκες βιώνουν συναισθηματικές μεταπτώσεις, αισθήματα αποτυχίας και ανεπάρκειας, ακόμα και κατάθλιψη ή πένθος. Γι αυτό όταν ένα ζευγάρι ξεκινάει αυτό το ταξίδι, είναι σημαντικό να έχει στο πλευρό του και έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ώστε να μπορεί να επεξεργαστεί και να διαχειριστεί αυτά τα συναισθήματα μαζί ως ομάδα, αλλά και ξεχωριστά.