Τι είναι πρόωρος τοκετός;

 

Πρόωρος τοκετός είναι ο τοκετός, φυσιολογικός ή μέσω καισαρικής τομής, που πραγματοποιείται πριν από την 37η εβδομάδα κύησης. Υπολογίζεται ότι περίπου 8 στα 100 μωρά γεννιούνται πρόωρα.

Προγραμματισμένος πρόωρος τοκετός

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο πρόωρος τοκετός προγραμματίζεται από τον γυναικολόγο σε συνδυασμό με την έγκυο, επειδή κρίνεται ότι είναι ασφαλέστερο για το μωρό, την έγκυο ή και τους δύο να πραγματοποιηθεί τοκετός νωρίτερα. Μια τέτοια απόφαση λαμβάνεται σε περιπτώσεις σημαντικών προβλημάτων υγείας της μητέρας ή επιπλοκές στην εγκυμοσύνη, όπως για παράδειγμα ένα θρομβωτικό επεισόδιο ή η προεκλαμψία. Για να ληφθεί αυτή η απόφαση, ο γυναικολόγος μαζί με το συνεργαζόμενο ιατρικό προσωπικό λαμβάνουν υπόψη όλες τις εξετάσεις του προγεννητικού ελέγχου και συζητούν με τις εγκύους τα οφέλη και τους κινδύνους από τη συνέχιση της εγκυμοσύνης έναντι του πρόωρου τοκετού, ενώ σε πολλές περιπτώσεις καταρτίζουν ένα πλάνο τοκετού, καταγράφοντας τις επιθυμίες της εγκύου κατά την έκβαση του τοκετού.

 

Πρόωρος τοκετός και σπάσιμο νερών

Σε κάποιες περιπτώσεις είναι πιθανό να σπάσουν τα νερά πρόωρα. Αυτή η πιθανότητα, η οποία ονομάζεται πρόωρη προγεννητική ρήξη των μεμβρανών, ενέχει αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης τόσο για την έγκυο, όσο και για το έμβρυο. Η πρόωρη περιγεννητική ρήξη δεν είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό, αλλά ενδέχεται να απαιτείται νοσηλεία διάρκειας λίγων ημερών και ταυτόχρονη λήψη φαρμακευτικής αγωγής, όπως επίσης και διαγνωστικών εξετάσεων για την πρόληψη ή την παρακολούθηση της μόλυνσης.

Μετά το τέλος της νοσηλείας, είναι απαραίτητη η άμεση ενημέρωση του γυναικολόγου  σε περίπτωση εμφάνισης των παρακάτω συμπτωμάτων:

• Πυρετός
• Εξάψεις και ρίγη
• Κολπικές συσπάσεις
• Πόνος στην πλάτη ή την κοιλιακή χώρα
• Πρασινωπές ή δύσοσμες κολπικές εκκρίσεις
• Κολπική αιμορραγία
• Επιβράδυνση ή παύση των συνήθων κινήσεων του εμβρύου

Σε άλλες περιπτώσεις είναι πιθανό να υπάρχουν συμπτώματα προώρου τοκετού χωρίς να έχουν σπάσει τα νερά, γεγονός που μπορεί να επιβεβαιωθεί μόνο με έλεγχο και εξετάσεις από το γυναικολόγο και το ιατρικό προσωπικό. Οι εξετάσεις συνήθως περιλαμβάνουν υπερηχογράφημα και αιματολογικές εξετάσεις.

Εάν επιβεβαιωθεί ότι έχει ξεκινήσει πρόωρα η διαδικασία του τοκετού, υπάρχει η πιθανότητα να δοθεί στην έγκυο φαρμακευτική αγωγή για την επιβράδυνση και αναστολή αυτού. Αυτή η απόφαση εξαρτάται από παράγοντες όπως η εβδομάδα κύησης που διανύει η έγκυος και η κατάσταση της υγείας της.

 

Αίτια πρόωρου τοκετού

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορεί συντελέσουν στην πρόκληση πρόωρου τοκετού και στην πλειονότητα των περιπτώσεων τα αίτια της πρόκλησης ενός πρόωρου τοκετού δεν είναι ξεκάθαρα.

Οι παράγοντες που αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο για πρόωρο τοκετό είναι:

• Η ύπαρξη φλεγμονής ή λοίμωξης
• Προβλήματα στην φυσιολογία του τραχήλου της μήτρας, όπως μικρό μήκος, ιατρικό ιστορικό τραυματισμού του τραχήλου ή χειρουργικής επέμβασης
• Το κάπνισμα κατά την εγκυμοσύνη
• Το χρόνιο ή έντονο στρες
• Η μικρή χρονική απόσταση μεταξύ κυήσεων, ιδιαίτερα αν πρόκειται για διαφορά μικρότερη από έξι μήνες
• Η δίδυμη ή πολύδυμη κύηση
• Οικογενειακό ιατρικό ιστορικό πρόωρου τοκετού
• Ατομικό μαιευτικό ιστορικό πρόωρου τοκετού πριν από την 34η εβδομάδα κύησης
• Ατομικό μαιευτικό ιστορικό αποβολής μετά την 16η εβδομάδα κύησης
• Ατομικό μαιευτικό ιστορικό ρήξης εμβρυικών υμένων (σπασίματος νερών)πριν την 37η εβδομάδα κύησης
• Η κύηση υψηλού κινδύνου

Πρόληψη πρόωρου τοκετού

Πέραν της συστηματικής παρακολούθησης από γυναικολόγο και όποια άλλη ιατρική ειδικότητα κρίνεται απαραίτητο, σε περιπτώσεις ατομικού μαιευτικού ιστορικού που σχετίζεται με τον πρόωρο τοκετό, είναι πιθανό προσφερθεί στην έγκυο θεραπεία για την πρόληψη του. Η θεραπεία συμπεριλαμβάνει είτε φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνεται κολπικά, είτε μια μικρή επέμβαση στον τράχηλο της μήτρας (κολπικής ή Λαπαροσκοπικής περίδεσης τραχήλου), ώστε να υποστηρίζεται αποτελεσματικότερα.

 

Κίνδυνοι για το νεογνό από τον πρόωρο τοκετό

Στο παρόν, η πρόοδος της επιστήμης της μαιευτικής  και της παιδιατρικής έχει καταστήσει δυνατή την φροντίδα για την επιβίωση και την ανάπτυξη ενός νεογνού, ακόμα αν έχει γεννηθεί κατά την 22η εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Τα πρόωρα νεογνά απαιτούν εξειδικευμένη ιατρική φροντίδα σε ειδική νοσοκομειακή μονάδα, την μονάδα νεογνών. Τις περισσότερες φορές νεογνά που γεννήθηκαν πρόωρα δεν έχουν σοβαρά προβλήματα υγείας και ανάπτυξης.