Η γυναικεία υγεία σε αριθμούς

«Η γυναικεία υγεία βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι. Οι παγκόσμιες προσπάθειες για τη βελτίωση της γυναικείας υγείας προωθούνται μέσω της υιοθέτησης της Ατζέντας του 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του ΟΗΕ, μέσω των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και την παγκόσμια στρατηγική για την υγεία των γυναικών, των παιδιών και των ενηλίκων.»

Τα παραπάνω λόγια αποτελούν την εισαγωγή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) για την έκθεση του 2016 «Women’s health and well-being in Europe: beyond the mortality advantage», που αποτελεί την πιο πρόσφατη έκθεση για τη γυναικεία υγεία στην Ευρώπη. 

Ας δούμε, λοιπόν, τα σημαντικότερα σημεία της έκθεσης. Ποια είναι η κατάσταση της υγείας των γυναικών στην Ευρώπη;

 

Υψηλότερο προσδόκιμο ζωής – Περισσότερα χρόνια με προβλήματα υγείας

 

Σε όλη την Ευρώπη, το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί σημαντικά, τόσο στις γυναίκες, όσο και στους άνδρες, εξαιτίας της βελτίωσης των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών από τη δεκαετία του 1980 και έπειτα. Οι γυναίκες, πιο συγκεκριμένα, έχουν ελαφρώς αυξημένο προσδόκιμο ζωής σε σχέση με τους άνδρες, το οποίο συχνά αναφέρεται με τον όρο «πλεονέκτημα θνητότητας» (mortality advantage). 

Ωστόσο, οι γυναίκες ζουν περισσότερα χρόνια άρρωστες, αντιμετωπίζοντας παθήσεις που σχετίζονται με τη θνησιμότητα τους, όπως επίσης και με προβλήματα που υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής. Υπολογίζεται ότι οι γυναίκες περνούν έως και 12 χρόνια της ζωής τους αντιμετωπίζοντας σοβαρές παθήσεις. 

 

Παθήσεις που επιβαρύνουν τη γυναικεία υγεία

 

Οι παθήσεις που επιβαρύνουν τη γυναικεία υγεία, σύμφωνα με την έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι:

• Ο καρκίνος, κυρίως του μαστού, του τραχήλου της μήτρας, των ωοθηκών, του πνεύμονα και του εντέρου
• Τα προβλήματα ψυχικής υγείας
• Η κατάχρηση ουσιών
• Τα μυοσκελετικά προβλήματα
• Τα καρδιαγγειακά προβλήματα, όπως το εγκεφαλικό και η στεφανιαία νόσος, παθήσεις που θεωρείται ακόμα και σήμερα ότι αφορούν τους άνδρες
• Ο διαβήτης 
• Τα νευρολογικά προβλήματα
• Ο HIV
• Η παχυσαρκία, τα ποσοστά της οποίας παρουσιάζουν αυξητική τάση από το 2010 και έπειτα

 

Μετρώντας τη γυναικεία ποιότητα ζωής

 

Η ποιότητα ζωής είναι όχι μόνο δείκτης της καλής υγείας, αλλά και της κοινωνικής προόδου, αποτελώντας πλέον μια εγγενή ανθρώπινη αξία. Η ποιότητα ζωής δεν είναι μια υποκειμενική έννοια, αλλά ένας πραγματικός δείκτης που δημιουργείται συνδυάζοντας στοιχεία όπως το ατομικό εισόδημα, οι συνθήκες ζωής, η απασχόληση, η εκπαίδευση, η υποστήριξη από τις κοινωνικές δομές της κάθε χώρας και από την ικανοποίηση του ανθρώπου για τη ζωή του. 

Σε μια έρευνα που έγινε σε 17  χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτοί οι δείκτες έχουν μεγάλες αποκλίσεις από χώρα σε χώρα. Ωστόσο, το κοινό τους σημείο είναι το γεγονός ότι οι γυναίκες, θεωρούν την υγεία και την ποιότητα της ζωής τους χειρότερη από αυτή των ανδρών, ακόμα και σε χώρες όπου οι δείκτες είναι υψηλότεροι. Στην έρευνα, η Ελλάδα κατέχει την τελευταία θέση με δείκτη κάτω του 2 (σε κλίμακα από 1 έως 5), με σημαντική διαφορά από την προτελευταία χώρα, την Κύπρο με δείκτη περίπου 2,5. 

 

Συστήματα υγείας και υγειονομικό προσωπικό

 

Η έρευνα αναγνωρίζει την ανάγκη περαιτέρω βελτίωσης των συστημάτων υγείας και των υγειονομικών υπηρεσιών και επιμόρφωσης του προσωπικού, ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες της γυναικείας υγείας και της προώθησης της ισότητας των φύλων. 

Τα σημαντικότερα προβλήματα που εντοπίζονται στα συστήματα υγείας είναι οι πολιτικές σχετικά με την αναπαραγωγική υγεία, όπως οι αμβλώσεις και η πρόσβαση σε αντισύλληψη, και το υψηλό κόστος των παρεχόμενων υπηρεσιών σε συνάρτηση με τη φτώχεια που εμφανίζει μεγαλύτερα ποσοστά σε γυναίκες και άτομα από μειονότητες. 

 

Μητρική θνησιμότητα

 

Παρόλο που ο μέσος όρος της μητρικής θνησιμότητας έχει μειωθεί σημαντικά (από 33 θανάτους ανά 100.000 τοκετούς το 2000 σε 16 το 2015). Ωστόσο οι διαφορές ανάμεσα στις χώρες ΕΕ διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό, με τα ποσοστά να παραμένουν ιδιαίτερα υψηλά στις χώρες που προσαρτήθηκαν τελευταίες στην ΕΕ, στις χώρες του Πρώην Ανατολικού μπλόκ και τις Βαλκανικές χώρες. Η μητρική θνησιμότητα στην Ελλάδα βρίσκεται κάτω από 10 θανάτους ανά 100.000 τοκετούς, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για τη χώρα μας.