Προεμμηνορρυσιακό Σύνδρομο (PMS)

 

Ο όρος προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο περιγράφει το σύνολο των συμπτωμάτων που βιώνουν οι γυναίκες στο διάστημα μεταξύ της ωορρηξίας και της έναρξης της περιόδου, δηλαδή από μερικές μέρες έως και δύο εβδομάδες πριν την έναρξη της περιόδου. Υπολογίζεται ότι 3 στις 4 γυναίκες έχουν βιώσει συμπτώματα του συνδρόμου για κάποιο χρονικό διάστημα, ενώ προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο με σοβαρά συμπτώματα και συστηματική εμφάνιση βιώνουν περίπου το 3-8% των γυναικών. Στην δεύτερη περίπτωση, αυτή των γυναικών που τα συμπτώματα του PMS είναι τόσο έντονα που έχουν επιπτώσεις στην καθημερινότητά τους, ο όρος που χρησιμοποιούμε είναι προεμμηνορρυσιακή δυσφορική διαταραχή (PMDD).

 

Ποια είναι τα συμπτώματα του PMS;

Τα συμπτώματα του PMS μπορεί να διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα, ή ακόμα και ανά μήνα στην ίδια τη γυναίκα ή σε διαφορετικές περιόδους της ζωής της. Ωστόσο, τείνουν να παρουσιάζονται σε επαναλαμβανόμενα και προβλέψιμα μοτίβα με τις αλλαγές να σχετίζονται περισσότερο με την έντασή τους.

Τα συμπτώματα που σχετίζονται με το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο είναι πολλά και ποικίλλουν, αν και οι περισσότερες γυναίκες βιώνουν πολύ λίγα εξ αυτών. Τα συμπτώματα χωρίζονται σε σωματικά και συμπεριφορικά – συναισθηματικά.

 

Σωματικά συμπτώματα

• Μυϊκός πόνος ή πόνος στις αρθρώσεις
• Πονοκέφαλος
• Ευαισθησία ή πόνος στο στήθος
• Ακμή
• Αίσθημα κόπωσης
• Κράμπες
• Πρήξιμο στην κοιλιά
• Κατακράτηση υγρών με αποτέλεσμα την αύξηση του βάρους
• Δυσκοιλιότητα ή διάρροια
• Δυσανεξία στο αλκοόλ
• Λιπαρότητα στα μαλλιά
• Ασυνήθιστη ευαισθησία στο φως ή τους ήχους
• Ασυνήθιστη αδεξιότητα στις κινήσεις

 

Συμπεριφορικά – συναισθηματικά συμπτώματα

• Κυκλοθυμία και ευερεθιστότητα
• Συναισθηματικά ξεσπάσματα (θυμός ή κλάμα)
• Αϋπνία
• Άγχος
• Δυσκολία συγκέντρωσης ή προβλήματα μνήμης
• Μελαγχολία ή καταθλιπτική διάθεση
• Αλλαγές στη σεξουαλική επιθυμία (συνήθως μείωσή της)
• Αλλαγές στην όρεξη για φαγητό, ιδιαίτερα ανάγκη για κατανάλωση γλυκού
• Κοινωνική απόσυρση

 

Ποια είναι τα αίτια του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου;

Η επιστημονική έρευνα μέχρι σήμερα δεν έχει οδηγηθεί σε ένα τελικό συμπέρασμα ως προς τα αίτια του συνδρόμου. Παρόλα αυτά, τα ερευνητικά δεδομένα μέχρι στιγμής «δείχνουν» προς τέσσερις παράγοντες που συμβάλλουν στη δημιουργία του:

• Ορμονικές αλλαγές

Το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο φαίνεται να συμβαίνει ως ανταπόκριση στις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν σε όλη τη διάρκεια του κύκλου της περιόδου, πιο συγκεκριμένα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης.

• Αλλαγές στη χημεία του εγκεφάλου

Νευροδιαβιβαστές όπως η σεροτονίνη και η νορεπινεφρίνη, οι οποίοι ρυθμίζουν μεταξύ άλλων τη διάθεση και τα συναισθήματα επηρεάζονται από τις ορμονικές αλλαγές του κύκλου, επηρεάζοντας και αυτοί με τη σειρά τους τα συμπτώματα του συνδρόμου.

• Προϋπάρχοντα προβλήματα ψυχικής υγείας

Γυναίκες που ζουν με κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη και η αγχώδης διαταραχή, ιδιαίτερα αν είναι αδιάγνωστο, μπορεί να βιώνουν εντονότερα συμπτώματα PMS ή και PMDD. Παράλληλα μπορεί τα συμπτώματα της πάθησής τους να γίνονται εντονότερα πριν την έναρξη της περιόδου, εντείνοντας το σύνδρομο.

• Παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής

Συνήθειες της καθημερινότητας όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η έλλειψη σωματικής άσκησης και ποιοτικού ύπνου ή η διατροφή με υψηλή πρόσληψη αλατιού, ζάχαρης και λιπαρών μπορούν να εντείνουν τα συμπτώματα του συνδρόμου.

 

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ PMS και PMDD;

Σε κάποιες γυναίκες, τόσο τα σωματικά, όσο και τα συμπεριφορικά – συναισθηματικά συμπτώματα είναι τόσο πολλά ή έντονα που επηρεάζουν την καθημερινότητά τους κάθε μήνα. Τα συμπτώματα του PMS μπορούν να φτάσουν μέχρι και σε κρίσεις πανικού, κατάθλιψη και αυτοκτονικές σκέψεις. Σε τέτοιες περιπτώσεις, υπάρχει πιθανότητα να πρόκειται όχι απλά για προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο, αλλά για προεμμηνορρυσιακή δυσφορική διαταραχή (PMDD).

Η προεμμηνορρυσιακή δυσφορική διαταραχή έχει ενταχθεί πρόσφατα από την Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση στα προβλήματα ψυχικής υγείας, σύμφωνα με το «Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5)», το εγχειρίδιο που αναλύει την ταξινόμηση και περιλαμβάνει τα διαγνωστικά κριτήρια των προβλημάτων ψυχικής υγείας. Ωστόσο, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για διάγνωση της προεμμηνορρυσιακής δυσφορικής διαταραχής. Η διαταραχή μοιράζεται κοινά συμπτώματα με άλλες παθήσεις ψυχικής υγείας, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, με γυναικολογικές παθήσεις όπως η ενδομητρίωση, η περιεμμηνόπαυση, όπως επίσης και παθήσεις του θυρεοειδή αδένα ή το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου (IBS).

 

Συμβουλές για τη διαχείριση του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου

• Καταναλώστε άφθονα υγρά για την αντιμετώπιση του πρηξίματος στην κοιλιά, συμπεριλαμβανομένου του χαμομηλιού.
• Ακολουθήστε μια ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει πολλά φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως.
• Δοκιμάστε περισσότερα και μικρότερα γεύματα (ανά 2-3 ώρες).
• Περιορίστε την κατανάλωση ζάχαρης, αλατιού, καφεΐνης και αλκοόλ, ειδικά αν έχετε ευαισθησία.
• Συμβουλευτείτε το γυναικολόγο σας για τη δοκιμή συμπληρωμάτων όπως φυλλικό οξύ, βιταμίνη Β-6, ασβέστιο και μαγνήσιο για να μειώσετε τις κράμπες και τα συναισθηματικά συμπτώματα.
• Προσπαθήστε να αυξήσετε την πρόσληψη της βιταμίνης D μέσω φυσικού φωτός, τροφών ή συμπληρωμάτων.
• Επιδιώξτε να κοιμάστε καθημερινά 7 – 9 ώρες σε σταθερές ώρες.
• Εντάξτε τουλάχιστον μισή ώρα σωματικής δραστηριότητας στην καθημερινή ρουτίνα.
• Αφιερώστε χρόνο στην αυτοφροντίδα: αυτή μπορεί να περιλαμβάνει άσκηση, χαλάρωση, χρόνο για κάποιο χόμπι ή για κοινωνική αλληλεπίδραση.
• Αν χρειάζεστε παυσίπονα, ζητήστε από το γυναικολόγο να σας γράψει τα κατάλληλα και ακολουθήστε τις οδηγίες του για τη χρήση τους.
• Επισκεφθείτε και έναν ειδικό ψυχικής υγείας, αν νιώθετε ότι τα συμπεριφορικά – συναισθηματικά συμπτώματα παραμένουν έντονα και σας δυσκολεύουν.