Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ)
Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) αποτελούν ασθένειες στην πλειονότητα τους αντιμετωπίσιμες, αρκεί να διαγνωστούν εγκαίρως. Πολλά σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα δεν έχουν εμφανή συμπτώματα, είναι δηλαδή ασυμπτωματικά. Γι αυτό και η πρόληψη μέσω του ετήσιου προληπτικού ελέγχου, με κυριότερες εξετάσεις το τεστ ΠΑΠ και την καλλιέργεια κολπικού υγρού, είναι πολύ σημαντική για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό της εξάπλωσής τους και τη γυναικεία υγεία.
Κάθε χρόνο καταγράφονται παγκοσμίως περίπου 376 εκατομμύρια νέες μολύνσεις σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων όπως η σύφιλη, τα χλαμύδια και η γονόρροια, ενώ υπολογίζεται ότι 1 στους 6 Αμερικανούς έχει έρπη των γεννητικών οργάνων, χωρίς να το γνωρίζει, με αποτέλεσμα να συνεχίζει να τον μεταδίδει ακούσια.
Αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο μετάδοσης και άλλων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, όπως ο HIV, αλλά και να οδηγήσουν σε σοβαρότερα προβλήματα υγείας όπως υπογονιμότητα, καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και βλάβες στα αναπαραγωγικά όργανα.
Συμπτώματα σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ)
Υπάρχει μια πληθώρα σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, που δεν έχουν όλα τα ίδια χαρακτηριστικά. Τα πιο συνηθισμένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα είναι:
- Τα χλαμύδια
- Η βλεννόρροια (Γονόρροια)
- Η τριχομονάση
- Τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων
- Ο έρπης γεννητικων οργανων
- Η σύφιλη
- Ο ιός ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV)
- Ο ιός HIV (AIDS)
- Η ιογενής ηπατίτιδα (Β και Γ)
- Ηβικές ψείρες
Παρόλες τις μεταξύ τους διαφορές, υπάρχουν κάποια κοινά συμπτώματα σε όλα σχεδόν τα ΣΜΝ, τα οποία εμφανίζονται στην περιοχή των γεννητικών οργάνων. Αυτά τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Ασυνήθιστες εκκρίσεις από τον κόλπο ή τον πρωκτό
- Πόνο, αιμορραγία ή αίσθηση καψίματος κατά την ούρηση
- Εξογκώματα ή δερματικές αλλοιώσεις γύρω από τα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό
- Εξανθήματα
- Διαταραχές περιόδου, όπως ασυνήθιστη κολπική αιμορραγία
- Φαγούρα στα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό
- Φουσκάλες ή πληγές γύρω από τα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό
- Κονδυλώματα γύρω από τα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό
- Κονδυλώματα στο στόμα ή στο λαιμό
- Πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή
Πέρα από τον προληπτικό έλεγχο ή την περίπτωση εμφάνισης ενός ή περισσότερων από τα παραπάνω συμπτώματα (ακόμα και αν υπάρχει εγκυμοσύνη), συνίσταται ο έλεγχος για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα σε περίπτωση που ένας σεξουαλικός σύντροφος έχει συμπτώματα ή έχει διαγνωστεί με κάποιο ΣΜΝ και υπάρχει άγχος και ανησυχία μετά από σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη.
Πρόληψη σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ)
Σεξουαλικές επαφές με ασφάλεια: Το σημαντικότερο όπλο για την πρόληψη των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων είναι η τήρηση των κανόνων υγιεινής και η χρήση προφυλακτικού ή άλλης αντισυλληπτικής μεθόδου φραγμού, σε κάθε κολπική, πρωκτική και στοματική επαφή. Το προφυλακτικό πρέπει να αλλάζεται σε κάθε αλλαγή σεξουαλικής πράξης, όπως επίσης και κατά τη χρήση σεξουαλικών βοηθημάτων. Πριν κάθε σεξουαλική επαφή, ιδιαίτερα αν πρόκειται για νέο σεξουαλικό σύντροφο, χρειάζεται επικοινωνία και συμφωνία σε σχέση με την αντισύλληψη και την ασφάλεια. Αν σε οποιαδήποτε στιγμή παραβιαστούν οι κανόνες που έχουν τεθεί (όπως για παράδειγμα η αφαίρεση του προφυλακτικού), είναι καλύτερο να διακοπεί η σεξουαλική δραστηριότητα.
Σε περίπτωση υποψίας ύπαρξης μόλυνσης από ΣΜΝ, συνίσταται ακόμα μεγαλύτερη προσοχή ή ακόμα και αποχή από σεξουαλική δραστηριότητα, μέχρι τη διάγνωση (ή και τη θεραπεία).
Εμβολιασμός: Ο έγκαιρος εμβολιασμός είναι πολύ αποτελεσματικός για την πρόληψη συγκεκριμένων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Στην Ελλάδα, όλα τα παιδιά υποβάλλονται σε εμβολιασμό για την Ηπατίτιδα B σε μικρή ηλικία, ενώ είναι διαθέσιμος δωρεάν σε έφηβες και νέες γυναίκες το εμβόλιο του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Προληπτική λήψη φαρμακευτικής αγωγής: Αν και δεν είναι διαθέσιμη στην Ελλάδα, σε κάποιες χώρες υπάρχει η δυνατότητα λήψης φαρμάκων για τη μείωση του κινδύνου μόλυνσης από τον ιό HIV σε άτομα που διατρέχουν πολύ υψηλό κίνδυνο. Ονομάζεται «προφύλαξη από την προέκθεση» (PrEP) και είναι εγκεκριμένη από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).
